Helvíti á jörðu - og gott betur

Ég heyrði fyrst í henni í Krossgötunum hans Hjálmars á Rás 1 í mars. Frásögn hennar fór inn um annað og út um hitt. Svona getur aldrei gerst á Íslandinu góða, hugsaði ég með mér. Svo endurflutti Hjálmar viðtalið í október og þá var innihaldið orðið raunverulegra og mér var brugðið. Síðan heyri ég í henni enn einu sinni í viðtali við Björgu Evu Erlendsdóttur í Mótbyr dagsins í Samfélaginu í nærmynd á þriðjudaginn.

Nú brá svo við að ég sat sem lömuð og hlustaði. Þvílík frásögn, þvílíkar hörmungar sem konan var að lýsa, þvílíkur veruleiki. Morguninn eftir heyrði ég enn og aftur í henni í Morgunútvarpi Rásar 2 og þá var mér allri lokið. Í áfallinu - sem var nógu mikið fyrir - gerði ég mér allt í einu grein fyrir því, að þetta getur mögulega verið það sem stefnir í hér á Íslandi. Eða hvað? Er ég í afneitun ef ég trúi því ekki? Er ekki skynsamlegra að gera eins og oft er sagt - að vona það besta en búa sig undir það versta? Það gagnar alltént ekki að loka augum og eyrum og segjast vera búinn að fá nóg af hörmungarsögum. Samkvæmt frásögninni er ballið varla byrjað og betra að vera viðbúinn.

Konan heitir Sigurbjörg Árnadóttir og býr á Akureyri. Hún bjó í Finnlandi þegar kreppa skall á þar í byrjun tíunda áratugar síðustu aldar og upplifði þar skelfilegan veruleika sem hún segir frá í þessum viðtölum. Hún lýsir aðdraganda kreppunnar sem er nákvæmlega sá sami og hér, viðbrögðum finnskra stjórnvalda - og skorti á þeim, öllum mistökunum sem gerð voru og afleiðingum þeirra. Bæði stjórnvöld og almenningur á Íslandi geta lært ótalmargt á því að hlusta á Sigurbjörgu.

Viðtölin við Sigurbjörgu eru mjög innihaldsrík og hún á gott með að segja frá. Hún lýsir aðdraganda finnsku kreppunnar nákvæmlega eins og aðdragandinn hefur verið hér á Íslandi. Tökum dæmi úr inngangi Bjargar Evu:

Frumskylda stjórnvalda núna, bæði í ríkisstjórn og sveitarstjórnum, er að virkja orkuna og reiðina í þjóðfélaginu til nytsamlegra hluta. Þá þurfi að gera áætlanir fyrir fólk, áður en allt er komið í kaldakol en ekki á eftir. Verst af öllu sé að bíða og horfa á eftir fólki inn í atvinnuleysi, þunglyndi og uppgjöf. Þá geti fólk fljótt horfið út úr samfélaginu og ekki átt afturkvæmt. Hún segir líka grunnatriði að stjórnvöld haldi fólki algjörlega upplýstu um stöðuna frá degi til dags, eftir allra bestu vitund.

Brot úr viðtalinu, Sigurbjörg segir:

- Aðdragandinn er mjög líkur, nema þeir voru ekki alveg jafn siðlausir, ráðamenn, á sínu fylleríi og við höfum verið...
- Bankastjórar og bankastarfsmenn voru dregnir fyrir dóm fyrir rest og eftirlit með bönkum var hert eftir þetta... Það var leitað að sökudólgum og þeir fundust.
- Mér er mjög minnisstætt að árið 1996 var svo komið að á milli 15 og 20 prósent skólabarna voru talin í bráðri þörf fyrir geðhjálp sem þau fengu ekki...
- Fólk missti atvinnu, það var dýrt, fólk svalt, biðraðir fyrir utan hjálparstofnanir og kirkjur voru kílómeterslangar. Þú sást stundum þá sem höfðu verið ríkir yfirmenn í banka róta í ruslatunnum nágrannans eftir mat.
- Þegar verst var hófust skólar á mánudagsmorgni á heitri máltíð þar sem börn höfðu ekki fengið að borða síðan þau fóru heim á föstudeginum. Fólk svalt.
- Það sem yfirvöld eru að gera rangt núna er að þau eru ekki að gera neitt. Það er bullandi, réttlát reiði í þjóðfélaginu og hana á að virkja strax til að byggja upp og forðast tilgangslaust atvinnuleysi eins og heitan eldinn.

Ég treysti mér hreinlega ekki til að hafa meira eftir Sigurbjörgu, en viðtölin við hana eru öll í tónspilaranum ofarlega til vinstri á síðunni. Til að auðvelda fólki að finna þau raðaði ég þeim efst með því að merkja þau A1, A2 og A3. Það verða ALLIR að hlusta á Sigurbjörgu. Hún hefur reynsluna, segir frá henni tæpitungulaust og hún hefur hugmyndir um hvernig þarf að bregðast við.

Í fyrradag, um leið og ég hafði birt þessa færslu eða kl. 17.28 þann 5.11., sendi ég þremur ráðherrum og fimm þingflokksformönnum tölvupóst til að biðja um skýringar. Í leiðinni lagði ég til að þeir hlustuðu á viðtölin við Sigurbjörgu með það fyrir augum að læra á sögu hennar og bregðast við nú þegar. Enginn þeirra hefur virt mig svars.

Eftir er að geta þess, að í Morgunblaðinu sl. miðvikudag var viðtal við Sigurbjörgu sem ég set inn hér. Smellið á greinina þar til læsileg stærð fæst.

Eftir þetta má ég til með að setja inn hluta af Kastljósinu í gærkvöldi. Konan í viðtalinu, Elín Ebba Ásmundsdóttir, frásögnin og geðræktarkassinn snertu mína hjartastrengi.