Dæmigerð siðblinda

Heyrðuð þið í Óskari Bergssyni í Kastljósi í kvöld? Við fengum sýnishorn af dæmigerðum, siðblindum stjórnmálamanni. Ég dáðist að stillingu Þóru. Hún reyndi hvað eftir annað að koma Óskari í skilning um að einkaboð fyrir samflokksmenn væru eitt og almenn boð á vegum borgarstjórnar væri allt annað. Óskar annað hvort skildi hana ekki eða kaus að leiða þessa augljósu staðreynd hjá sér.

Eins og sá sanni framsóknarmaður sem Óskar er, sér hann ekkert athugavert við að láta Reykvíkinga borga áfengi og snittur ofan í 25 framsóknarmenn úr hópi sveitarstjórnarmanna á fundi um sparnað og þrengingar í efnahagsmálum.

Réttlæting 1: Hann er forseti borgarstjórnar og má bjóða þeim sem honum sýnist í móttökur.
Réttlæting 2: Einhver annar flokkur gerði þetta árið 2004.

Eftir efnahagshrun og í miðjum niðurskurði á öllum sviðum hefur Óskar Bergsson ekki nægilegt siðferði til að átta sig á að auðvitað átti þessi framsóknarmannafundur að vera í boðið Framsóknarflokksins, ekki útsvarsgreiðenda í Reykjavík. Í því sambandi bendi ég á þennan pistil þar sem fram kemur m.a., að af 64.895 atkvæðum Reykvíkinga í síðustu sveitarstjórnarkosningum hlaut flokkur Óskars aðeins 4.056 atkvæði. Óskar Bergsson hafði lent í 3. sæti og strangt til tekið er umboð hans til valda nánast ekkert.

Ég vona að Óskari Bergssyni detti ekki í hug að bjóða sig aftur fram í Reykjavík eða annars staðar. Svona stjórnmálamenn með hans tegund af siðferði eru einmitt sú sort sem verið er að mótmæla hástöfum, almenningur hefur fyrirlitningu á og sem við viljum ekki sjá í pólitík framtíðarinnar - hvar í flokki sem þeir hreiðra um sig.

Basil fursti fallinn og Öldungaráð Eiríks

Enn og aftur bendi ég á Víðsjárpistil eftir Eirík Guðmundsson. Þessi er frá í gær og Eiríkur kallar hann Öldungaráðið. Hér er Eiríkur með tillögu að lausn á vissu vandamáli í íslensku þjóðfélagi. Pistillinn er í tónspilaranum, næst neðst, merktur Víðsjá - Öldungaráðið - Eiríkur Guðmundsson. Hann er líka viðfestur neðst í færslunni. Takið sérstaklega eftir laginu á eftir pistlinum.

Öldungaráðið

Hvað er hægt að bjóða einni þjóð upp á mikið? Hvað er hægt að leggja á eitt stykki landslýð? Hvað er annars í fréttum, ég hef ekkert heyrt af Íslandi, hverjir fá sýslurnar og hvað um brauðveitingar, hvað um skólann og alþing, og hvurnig var haustið, og hvernig hefur heyjast? Málaferli, hvalrekar, nýjar uppgötvanir, draugar og svo framvegis?

Í fréttum, kæri Jónas, þú spyrð, hvað er í fréttum? Ég veit ekkert um það, ég hef engan hitt og ekkert heyrt, ekkert Heklugos og enginn manndauði hér, en nú er svo komið að þjóðin sameinast ekki um annað en eitt: einhvers konar andúð á einum manni, sem neitar að hætta í vinnunni sinni, þótt búið sé að reka hann. Sameiningartákn þjóðarinnar er maður sem neitar að standa upp úr stólnum sínum, við höfum hér annan mann í hárri stöðu sem hefur ekki við að leiðrétta skrif erlendra blaðamanna, sá þriðji, er afgamall orðinn en með fiðring og vill ólmur verða forsætisráðherra, að minnsta kosti formaður í flokki.

Mikla raun höfum við nú af vorum gömlu mönnum; mönnum hinna gömlu flokka sem þeir kenndu ýmist við alþýðu eða sjálfstæði. Getur verið að Ólafur Ragnar Grímsson, Davíð Oddsson og Jón Baldvin Hannibalsson séu orðnir elliærir? Nei, til þess eru þeir varla nógu gamlir. En ef maður dregur ályktun af því sem birtist í fjölmiðlum, þá haga þeir sér eins og elliærir menn. Einn segir tóma vitleysu við erlenda blaðamenn, annar heldur að hann sé til skiptis De Gaulle og Deng Sjaó Ping, sá þriðji neitar að standa upp, þótt allir vilji að hann standi upp, og gott betur en það. Og ég spyr mig: Getur verið að þessir gömlu hrókar úr pólitíkinni, these old dudes, hafi allir misst vitið, sirkabát á sama augnablikinu; að þeir séu hreinlega orðnir geggjaðir? Öldungar hafa gefist vel, sagði Jón Baldvin um helgina, þegar hann boðaði endurkomu í pólitík; Adenauer hafi verið 69 ára þegar hann varð kanslari, De Gaulle um áttrætt og Deng Sjaó Ping um nírætt - og gafst vel, sagði Jón.

Nei, engu illu vill maður trúa; en stundum læðist að manni sá grunur, að allir þessir menn lifi í heimi sem snýst öðru fremur um þá sjálfa, töfra þeirra, og visku, pólitíska fortíð, framtíð, arfleifð, virðingu, urðu þeir allir glórulausir árið 1991, og hafa þeir, verið spirillíbúbb, allar götur síðan, í heil 18 ár? - þú mátt ekki misskilja mig, Jónas, ég hef gaman af þessum mönnum, sérstaklega Jóni, mér finnst þeir segja margt spaugilegt, án þess endilega að þeir ætli sér það. En það sorglega, er að þjóðin má varla við meira spaugi en orðið er; þetta er komið gott. Við þolum ekki meira grín, ekki meiri Matthildi; við erum sem hengd upp á þráð, út af ástandinu, sjáðu til.

En það er kunnara en frá þurfi að segja að fólk sem á við geðræn vandamál að stríða, heldur gjarnan að það sé einhver annar en það er, gjarnan verður Jesús Kristur fyrir valinu, og það er eðlilegt. Sagan segir að gárungarnir kalli Davíð Oddsson Winston Light, með tilvísun í gamla bretatröllið, Winston Churchill. Og kannski upplifa vorir gömlu herrar sig sem nett stórmenni sem þeir hafa lesið um í sögubókum, og spegla sig í slíkum góðum degi; De Gaulle Ligth, Abraham Lincoln, Ghengis Kahn, Maó, Lenín, og Thatcher; það er árið 2009 og við erum enn að fást við þessa gömlu herra, sem sigldu með hatta út í Viðey fyrir löngu, og virðast halda að þeir séu hitt og þetta; við erum enn að fást við Alþýðubandalagsmann sem breyttist í fursta, manninn sem innleiddi frjálshyggjuna á Íslandi, og náungann sem heldur að hann sé til skiptis De Gaulle og Deng Sjaó Ping! Og við þurfum enn að hlusta á náunga sem verja vitleysuna, á meðal þeirra eru karakterar sem ætlast til að þeir verði kosnir á alþingi í vor.

En héðan er svosem ekkert að frétta, annað en það að Sjálfstæðisflokkurinn íhugar að bjóða fram til Alþingis í vor, engin tíðindi, önnur en þau að ég hef lausn: það þarf ekki stórt fley undir vora gömlu herra, varla meira en skektu, setjum á þá hatta, og sendum þá aftur út í Viðey, þar sem þetta byrjaði allt saman; Ólafur getur fengið að vera forseti ... Viðeyjar, Jón Baldvin sá forsætisráðherra sem hann hefur alltaf dreymt um að vera, forsætisráðherra ... í Viðey, og Davíð Oddsson, seðlabankastjóri, ...Viðeyjar! Við sendum þessa dára úr landi, sail away, ekki of langt, þannig að við getum áfram fylgst með þeim, úr fjarlægð, og haft af þeim nokkuð gaman, þegar aftur hýrnar yfir okkur hér á fróni, eftir allt helvítis fokkings fokkið!

Fylgismenn þeirra mega fylgja þeim út í eyjuna, og geta sest þar að, unað þar glaðir við sitt, þarna eru húsakynni frá miðri 18. öld. Þar geta vorir gömlu herrar haft sína aðstoðarmenn og einkabílstjóra, þeir geta skipað í allar þær stöður sem þeim hentar, það má jafnvel senda til þeirra einn og einn blaðamann, við og við, ljósmyndara, það má jafnvel láta þessa blaðamenn tala erlend mál, svo að vorir gömlu herrar haldi áfram að finna til sín, og það er sjálfsagt að borga þeim einhver laun, úr gamla útvegsspilinu, matadorpeninga, það er hvort eð er ekki svo mikill munur á krónunni og spilapeningum. Þarna mætti jafnvel prenta dagblað, það er hefð fyrir prentsmiðju í Viðey; það mætti jafnvel prenta þrjú blöð, Mogga, Þjóðvilja og Alþýðublað, svo allir fái nú eitthvað kunnuglegt fyrir sig. Davíð getur hækkað og lækkað stýrivexti að vild, jafnvel hótað að fara aftur út í pólitík! Jón Baldvin getur gengið inn og út úr Evrópusambandinu, alveg eins og honum hentar; hann getur vaknað á morgnana sem De Gaulle, leikið Adenauer um miðjan dag, og lagst til svefns sem Deng Sjaó Ping, og Ólafur Ragnar, hann getur myndað margar ríkisstjórnir á dag, eins margar og hann vill, og ráðið ríkisstjórnarsáttmálunum í þeim öllum, rifjað upp sögu Alþýðubandalagsins og útrásarinnar, verið í senn heimsborgari með hatt í húsakynnum Skúla Magnússonar, og sveitamaður, búandkarl í fámennu landi, eyju, og húðskammað einhverja konu, fyrir að segja sannleikann - þetta verður allt í lagi, og mun ekkert káfa upp á okkur, hér uppi á fastalandinu.

Jón Baldvin sagðist um helgina ekkert vera gamall miðað við marga aðra - og það er rétt hjá Jóni! ég hef séð eldri menn en þá Jón Baldvin, Ólaf Ragnar og Davíð Oddsson. En enginn þessara gömlu manna hélt að hann væri De Gaulle, Adenauer eða Deng Sjaó Ping, ekki einu sinni í hinsta óráðinu!

Hvað er að frétta? Engin tíðindi, ég skrifa þér á morgun, með bréfpósti, ég er frískur, Bryndís segir að ég sé við hestaheilsu, en heimilislæknirinn minn er löngu dauður, þú lasinn, vesalingur, gleddu þig við vorið og góða von. En ég segi: Öldungana út í Viðey! Bye bye, good old boys!

Við hin getum reynt að halda eitthvað áfram, tekið einhver hænuskref, ég veit reyndar ekki hvert, en eitthvað þurfum við að gera.

Víðsjá, 16. febrúar, 2009

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Öldungaráðið - Eiríkur Guðmundsson - Víðsjá 16.2.09

Flokkurinn lagði undir sig Ísland

"Mér þykir leitt hvað þið eruð vitlaus"

Davíð neitar að hætta : "Mér þykir leitt... hvað þið eruð vitlaus"

Greinin birtist upphaflega á ensku á HuffingtonPost.com, 11. febrúar undir heitinu: "I'm sorry You're so Stupid:"Head of Iceland's Central Bank refuses to step down

Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra hefur, eins og kunnugt er, óskað eftir því við bankastjóra Seðlabankans að þeir segi upp störfum sínum svo að unnt sé að endurvekja traust erlendra fjárfesta á stofnuninni.

Aðeins einn af bankastjórunum þremur varð við beiðni Jóhönnu; Eiríkur vill hætta 1. júní, en Davíð sendi forsætisráðherranum bréf þar sem hann beinlínis úthúðaði henni fyrir að voga sér að vilja „kanna hvort vilji sé til þess af yðar hálfu að biðjast lausnar frá embætti nú þegar..." (Davíð ætti að vera þakklátur fyrir að Jóhanna hafði ekki gömul bréf hans sér til hliðsjónar við skrifin; þá hefði hún sennilega sagt að ef Davíð ekki segði upp myndi hún "sjá til þess...að menn komi að bankanum sem viti hvað þeir eru að gera...ég mun ekki sitja lengur kyrr.")

Hógværari maður en Davíð hefði ef til vill minnst orða De Gaulle, að kirkjugarðarnir eru fullir af ómissandi einstaklingum, og ákveðið að láta málið öðrum eftir. En í augum Davíðs snýst íslenska efnahagskreppan því miður fyrst og fremst um hann sjálfan (og Davíð er ekki einn um þennan misskilning). Hann virðist, rétt eins og ákveðinn bandarískur forseti, álíta það vera ófyrirgefanlegan veikleika að viðurkenna mistök. Eina afsökunin sem hann virðist vera fær um er af "Mér þykir leitt... að þið skulið vera svona vitlaus" taginu.

Davíð hefur rétt fyrir sér að einu leyti. Seðlabankanum er ætlað að vera óháð stofnun sem staðið geti vörð um fjármuni þjóðarinnar óháð pólitískum áhrifum. Að verða við ósk Jóhönnu gæfi til kynna að Seðlabankinn væri bara enn opinber stofnun sem starfaði eftir duttlungum stjórnmálamanna.

En allir vita að pólitískt sjálfstæði Seðlabankans er nafnið eitt (íslenskir skattborgarar halda uppi þremur pólitískt ráðnum seðlabankastjórum, svo allir angar flokksræðisófreskjunnar fái sitt).  Davíð hafði hvorki menntun né þjálfun í hagfræði eða fjármálavísindum; hann var fremsti stjórnmálamaður landsins og hélt áfram að ráða lögum og lofum í Sjálfstæðisflokknum eftir að hann varð Seðlabankastjóri árið 2005. Til samanburðar væri meistaragráða í fyrrnefndum sérgreinum fyrsta skilyrði fyrir ráðningu í embætti nýs Seðlabankastjóra.

Davíð neitar einnig að viðurkenna að undir stjórn hans hefur Seðlabankanum algerlega mistekist þau grundvallarverkefni bankans að ná stöðugleika í gengi krónunnar og að hafa stjórn á verðbólgu, sem í janúar rauk upp í 18.6%. Hann sá ekki til þess að treysta gjaldeyrisforða Íslands til að vega á móti þenslu viðskiptabankanna erlendis. Krónan hefur tapað helminginum af verðgildi sínu á síðustu mánuðum og það er aðeins vegna þess að IMF hefur notað milljarða dala til að halda krónunni í gjörgæslu að hún er ekki í frjálsu falli.

Þessi deila skaðar enn frekar stöðu Íslands í augum erlendra fjárfesta, samkvæmt Financial Times, og gæti stefnt áætlunum alþjóðagjaldeyrissjóðsins til bjargar landinu í hættu.

Að stíga niður úr valdastól með reisn er án efa list út af fyrir sig. Í mannkynssögunni eru óteljandi dæmi um leiðtoga sem ákváðu að það væri tímabært og viðeigandi að axla ábyrgð og hörfa og lögðu þannig drög að endurkomu sinni. Davíð mun ekki ávinna sér virðingu meðal Íslendinga með því að sýna embætti forsætisráðherra virðingarleysi. Það mun aðeins gera þeirri ríkisstjórn sem kjörin verður í komandi kosningum erfiðara fyrir. Ef leiðtogi Sjálfstæðisflokksins neitar að fara að tilmælum ríkisstjórnar sem samanstendur af öðrum stjórnmálaflokkum í landinu, hvers vegna ættu leiðtogar þeirra flokka að gegna ríkisstjórn undir forystu Sjálfstæðisflokksins?

Grundvallarskilyrði fyrir réttlátu og virku lýðræðisríki er að viðurkenna að embættið er æðra einstaklingnum, að þjóðin er mikilvægari en flokkurinn.

Mótmælendurnir sem felldu ríkisstjórn Geirs Haarde trúa því ekki lengur að íslenskir leiðtogar beri virðingu fyrir lögum og reglum. Þeir sjá smáklíku sem uppsker gríðarleg verðmæti fyrir sig og sína og stefnir efnahagslegu öryggi þjóðarinnar í stórhættu. Þeir spyrja hvers vegna enginn hefur verið sóttur til saka fyrir fjármálaglæpi vegna efnahagshrunsins; hvers vegna aðilar innan bankanna sem tóku lán fyrir hlutabréfakaupum þurfa ekki að standa við skuldbindingar sínar, hvers vegna embættismenn sem vanræktu að hafa eftirlit með bönkunum voru enn í starfi mánuðum eftir hrun bankanna. Þessir mótmælendur berja nú potta og pönnur fyrir framan Seðlabankann til að reyna að fá bót á þessu ástandi.

Þó bréf Davíðs til Jóhönnu hafi verið meira Mugabe en Churchill, má enn vona að hann íhugi málið betur og ákveði að láta hagsmuni þjóðarinnar ganga fyrir sínum eigin. Ef hann vill fá endurlausn getur hann að lagt mál sitt fyrir þjóðina þegar gengið verður til kosninga í apríl. Umsáturs-hugarfar Davíðs smánar aðeins hann sjálfan og stefnir efnahag okkar í hættu.

Íris Erlingsdóttir fjölmiðlafræðingur og fyrrverandi ritstjóri Gestgjafans og fréttamaður á Stöð 2 býr í Bandaríkjunum. Hún er dálkahöfundur fyrir bandaríska vefmiðilinn Huffington Post, þar sem þessi grein birtist fyrst á ensku.