Hverjir eiga íslenska náttúru?

Ég fékk bæði upphringingu og tölvupóst í gær út af síðasta pistli mínum þar sem mér var bent á að myndbandið sem ég hafði búið til og sett inn í lok hans gæti hafa farið fram hjá fólki af því textinn í pistlinum var svo massívur og langur.

Ég ætla því að setja myndbandið inn aftur, örlítið breytt og með textanum inni. Þetta er frumraun mín í myndbandagerð af þessu tagi svo vonandi tekur fólk viljann fyrir verkið.

Tilgangur minn með pistlinum og myndbandinu var að benda á í hverra höndum náttúra Íslands er, einfeldni þeirra og trúgirni, furðulega og óskiljanlega rökfærslu og fullkomið varnarleysi almennings og náttúrunnar gagnvart svona þenkjandi mönnum. Og ríkisstjórnin hefur engin ráð eins og fram kemur í niðurlagi viðtalsins í pistlinum. Þetta er með ólíkindum og óhugnanlegt að svona menn geti ráðskast með náttúru Íslands, fiskimiðin, fuglabjörgin og dýralífið og þurfa ekki að standa skil á gjörðum sínum gagnvart einum eða neinum.

Viðbót:  Nokkrir bloggarar hafa tekið myndbandið upp á arma sína og sett það inn á sín blogg eins og Bryndís, Anna Ólafs, Ragnheiður og Harpa. Aðrir hafa vitnað og tengt í mína færslu og/eða helgað henni pláss hjá sér eins og Kristjana, Anna Einars og Svala... veit ekki um fleiri. Takk, stelpur. 

Hverjir eiga íslenska náttúru? Viljum við láta stela henni frá okkur?

 

Getur einhver hjálpað mér að skilja?

Það mun vera hægt að mæla greindarvísitölu - og er gert. Ég hef ekki hugmynd um hver mín greindarvísitala er, en tel víst að hún sé í sæmilegu meðallagi. En í fyrradag hlustaði ég á viðtal sem ég botnaði ekkert í, þ.e. málflutningi viðmælandans og röksemdarfærslum hans. Hvort skilningsleysið hefur eitthvað með greindarvísitölu mína að gera veit ég ekki, en leita á náðir ykkar til að hjálpa mér að skilja manninn.

En þó að þið lesið ekki allan textann eða skrifið athugasemdir með túlkun á viðtalinu bið ég ykkur að spila samt myndbandið hér neðst í pistlinum, það segir líka sögu. Svo kemur seinni hluti uprifjunarinnar bráðum, hann er í vinnslu.

Viðtal þetta var í Morgunútvarpi Rásar 1, fimmtudaginn 5. júní. Viðmælandinn var Hilmar Foss, annar þeirra sem vinna að því að reisa olíuhreinsistöð á Vestfjörðum. Hinn er Ólafur Egilsson sem lét út úr sér gullkornið sem ég setti inn í þessari færslu og ýmis fleiri sem komið hafa fram í viðtölum við hann.

Ég hlustaði á viðtalið og botnaði ekki neitt í neinu. Ég hlustaði aftur og svo í þriðja sinn. Eins og ég kom inn á hér hef ég betra sjónminni en heyrnar þannig að ég tók á það ráð að skrifa viðtalið niður orð fyrir orð. Er svo búin að lesa það tvisvar og enn skil ég ekki hvað maðurinn er að fara. En ég neita að gefast upp. Þetta er nú einu sinni einn þeirra sem hafa fjöregg okkar allra í höndum sér, ómetanlega náttúru Íslands. Eins og fram kemur hjá útvarpsmanninum í lokin hefur ríkisvaldið engar lagaheimildir til afskipta af þessum mönnum nema með tilmælum og eftirliti með því að farið sé að lögum. Það eitt og sér er ótrúlegur og hrikalegur veruleiki. Mér finnst því afar mikilvægt að skilja hvað þeir eru að segja.

Getur einhver hjálpað mér að túlka þetta viðtal, benda á staðreyndir sem þar koma fram (ef einhverjar) og útskýra rökfærslur? Ég setti hljóðupptöku af viðtalinu í tónspilarann efst til vinstri - þar er það merkt "Morgunvaktin á Rás 1 - Hilmar Foss - Olíuhreinsistöð". Þið getið því hlustað um leið og þið lesið.

Útvarpsmaðurinn er Haukur Már Helgason.

Haukur Már - Inngangur:  Ísland er nú sagður fýsilegur staður fyrir olíuhreinsunarstöð vegna legu á milli rússneskra olíulinda og bandarískra fyrirtækja og neytenda. Enn hefur ekkert verið gefið upp um hvaða fyrirtæki eiga olíuna sem unnin yrði í stöðinni, en aðeins virðist um bandarísk eða rússnesk fyrirtæki að ræða. Vitað er að olían kæmi úr sjó norðan af Rússlandi.

Í Bandaríkjunum hefur ekki verið reist ný olíuhreinsistöð í 29 ár og afköst þeirra sem fyrir eru annar engan veginn eftirspurn. Þörfin fyrir fleiri olíuhreinsunarstöðvar jókst enn við fellibylinn Katrínu sem skaðaði iðnaðinn tilfinnanlega árið 2005.

Talað hefur verið um fjárfestingu og framkvæmdir upp á um 400 milljarða króna og Hilmar Foss, framkvæmdastjóri Íslensks hátækniiðnaðar, sagði að gera mætti ráð fyrir að stöðin sjálf myndi þurfa á um 500 manns til starfa auk þess sem vinnuafls væri þörf umleikis við hafnarvinnu og slíkt. Áhrifin á atvinnulíf Vestfjarða yrðu gríðarlega mikil, áhrifin á íslenskt hagkerfi veruleg og auk þess myndi Ísland með tilkomu stöðvarinnar teljast til olíuframleiðslulanda, eins og Hilmar orðar það, sem væntanlega hefði veruleg áhrif á ímynd og sjálfsmynd Íslendinga. Skemmst er að minnast skýrslu frá nefnd forsætisráðuneytisins um ímynd Íslands, þar sem Íslendingum er meðal annars lýst sem frjálslegum náttúrubörnum og náttúra landsins talin til lykilatriða í sjálfsmynd þjóðarinnar. Hilmar segist hins vegar ekki gera ráð fyrir að nein átök séu fram undan um málið.

Hilmar Foss:  Kyoto-bókunin, eins og hún er kölluð, hún er tímabil eins og við þekkjum það frá 2008 til ársloka 2012. Hvað tekur við af því veit enginn. Það getur vel verið að einhverjir hafi hugmyndir um það að við eigum að gera þetta frekar en hitt og svo framvegis. En það er eitt sem er alveg ljóst, að það sem tekur við kemur ekki til með að snerta okkur með neinum öðrum hætti heldur en aðra. Þá á ég við jafnvel þig eða mig, álverið á þessum stað eða hinum staðnum, járnblendi hér eða járnblendi þar þar. Það vill meina að það sem tekur við kemur til með að ganga yfir alla á grundvelli jafnræðis. Ég get ekki séð það að það komi til með að snerta okkur með einhverjum verri hætti heldur en aðra ef að það verður tekin ákvörðun hér til dæmis að íslensk starfsemi þurfi að kaupa losunarkvóta frá erlendum ríkjum sem í raun er þá ekkert annað en erlend skattlagning á innlenda starfsemi. Og kannski ekki til neins annars fallin heldur en að láta einhverjum kannski líða betur eða... eða... eða að... ja, ég veit ekki alveg eða hvað.

Haukur Már:  Náttúruverndarsamtök Íslands og Umhverfisráðuneytið hafa bæði látið hafa eftir sér að ummæli Hilmars Foss um Kyoto-bókunina séu fráleit. Eftir árið 2012 munu reglur vera þrengri en ekki rýmri en nú er. Árni Finnsson hjá Náttúruverndarsamtökunum segir Íslendinga hafa skuldbundið sig til að hlíta næstu bókun með samþykkt frá fundi á Balí í fyrra. Hins vegar sé ljóst að aðilar að olíuhreinsunarstöð geti keypt sér losunarheimildir. Hilmar segir eðlilegt að rætt sé um mikilvæg mál.

Hilmar Foss:  En það hlýtur að þurfa að gera það af skynsemi og á vitrænan hátt og ekki bara af því. Það er allt í lagi og hið besta mál ef að einhver er á móti þessu eða á móti hinu. Ég get verið á móti einhverju bara af því. Það er ekkert að því. En ég á ekki að fara að búa mér til einhver rök þegar að grunnástæðan mín er bara af því. Sjáðu til dæmis með einhvern sem að kemur og segir: "Við þurfum að hugsa til þess að keyra minna eða gera þetta eða gera hitt og svo framvegis" og þú færir aðeins og skoðaðir hans umgjörð og þú spyrðir: "Áttu örbylgjuofn?" Hann myndi segja nei. "Horfirðu á sjónvarp?" Hann segir nei. "Áttu DVD?" Hann segir nei. "Drekkurðu te eða kaffi?" Nei. Gerirðu þetta eða gerirðu hitt og svo framvegis og þú sérð það að hans lífsumgjörð er sko gjörsamlega gjörólík öllu því sem að þú þekkir. Ekki bara hvað varðar þetta að keyra bílinn heldur það er á línuna. Og það er þetta sem að þarf að huga að. Við vitum það að sértrúarsöfnuður er öðruvísi heldur en eitthvað annað. Og það er fínt, við búum við frelsi og svo framvegis... til trúmála, til skoðana og svo framvegis.

Haukur Már:  En ekki má gleyma, segir Hilmar, að tilkomu fyrirtækis af þessari stærð fylgi mörg störf sem tengjast fyrirtækinu ekki beint, nýir vegir sem fólk gæti ekið án þess að koma nálægt neinu sem tengist starfsemi olíuhreinsistöðvarinnar.

Hilmar Foss:  Þannig að kostirnir geta verið gríðarlega miklir fyrir afar marga af allt öðru vísi ástæðum. Við fengum malbikaðan veg til Keflavíkur af því að Ameríkaninn borgaði hann. Það var "by-product" á sínum tíma af herstöðinni. Hefði ekki komið fyrr en löngu seinna því við hefðum ekki átt fyrir því. En svo voru margir sem vildu keyra eftir veginum en voru samt á móti hernum sko... sem er allt í lagi.

Haukur Már:  Hilmar lætur líka í ljósi efasemdir um að losun koltvísýrings sé beinlínis mengun.

Hilmar Foss:  Hluturinn er sá að þessi losun, sem margir kalla mengun, og sú umræða sem að við höfum séð og alveg eins ég eins og þú, hún hefur beinst að koldíoxíði eða koltvísýringi, en það hefur enginn verið að horfa til sko raunverulegrar mengunar, það er það sem lætur þig hósta ef þú andar því að þér. Það eru fiskvinnslur á Norðurlandi í dag sem að setja frá sér mengun - með emmi - á við 30.000 manna bæ. Það er enginn að horfa til þess. Það er bara frá fiskvinnslu, það er allt í lagi. En það er svakaleg mengun sem að rennur út um skolprör undir bryggju hvar haldin er dorgveiðikeppni á hátíð einu sinni á sumri... sem dæmi. Þannig að það þarf að vera annað hvort samhljómur og svo framvegis.

Haukur Már:  Eins og fram kom í fréttum telur Anna Kristín Ólafsdóttir, aðstoðarkona umhverfisráðherra, enn ekki ástæðu til að taka hugmyndirnar alvarlega en ef af verður segir hún ríkisvaldið ekki hafa neinar lagaheimildir til afskipta nema með tilmælum og eftirliti með því að farið sé að lögum. Jarðnæði er fundið og sveitarfélagið velviljað. Það virðist því alfarið í höndum Hilmars Foss og viðskiptafélaga hans hvort Ísland verður olíuframleiðsluland á næstu árum eða ekki.

Svo mörg voru þau orð. Skilur einhver hvað Hilmar Foss er að fara? Skilur einhver rök hans og dæmisögur? Skilur einhver viðhorf hans til mengunar?

Ég hef fjallað um Skipulags- og byggingarlögin og gagnrýnt harðlega að fámenn sveitarfélög geti tekið ákvarðanir sem bitna á nágrannasveitarfélögunum og jafnvel landsmönnum öllum. Þannig er þessu máli háttað og fullyrt er af mörgum að Grímur Atlason, fyrrverandi bæjarstjóri í Bolungarvík, hafi verið látinn fjúka vegna þess að hann var ósáttur við vinnubrögðin í kringum fyrirhugaða olíuhreinsistöð.

Misvitrir bæjar- og sveitarstjórar með örfá atkvæði á bak við sig geta tekið gríðarlega stórar ákvarðanir og landsstjórnin virðist ekki geta spornað við því. Frumvarp umhverfisráðherra um ný lög þar að lútandi fór ekki í gegn á nýliðnu þingi. Í þessum pistli kom meðal annars fram að meirihluti bæjarstjórnar Vesturbyggðar er með heil 345 atkvæði á bak við sig og sú bæjarstjórn fer með skipulagsvald í Arnarfirði þótt flestir bæjarstjórnarmenn búi á Patreksfirði. Bæjarstjórinn heitir Ragnar Jörundsson og ég botna ekkert í honum frekar en í Hilmari Foss eða Ólafi Egilssyni. Eruð þið sátt við að fjöreggið okkar sé í höndum svona manna? Treystið þið þeim?

Ég setti saman myndband í kvöld og tileinka þessum mönnum, sem og sveitarstjóranum í Ölfusi og öðrum þeim, sem hafa náttúru Íslands í hendi sér. Aðgát skal höfð í nærveru sálar... og náttúran hefur svo sannarlega sál.

Halldór Laxness sagði: "Þar sem jökulinn ber við loft hættir landið að vera jarðneskt, en jörðin fær hlutdeild í himninum, þar búa ekki framar neinar sorgir og þessvegna er gleðin ekki nauðsynleg, þar ríkir fegurðin ein, ofar hverri kröfu."

 

 

Ísland er land þitt

Ísland er land þitt, og ávallt þú geymir
Ísland í huga þér, hvar sem þú ferð.
Ísland er landið sem ungan þig dreymir,
Ísland í vonanna birtu þú sérð,
Ísland í sumarsins algræna skrúði,
Ísland með blikandi norðljósa traf.
Ísland er feðranna afrekum hlúði,
Ísland er foldin, sem lífið þér gaf.

Íslensk er þjóðin sem arfinn þinn geymir
Íslensk er tunga þín skír eins og gull.
Íslensk sú lind, sem um æðar þér streymir.
Íslensk er vonin, af bjartsýni full.
Íslensk er vornóttin, albjört sem dagur,
Íslensk er lundin með karlmennskuþor.
Íslensk er vísan, hinn íslenski bragur.
Íslensk er trúin á frelsisins vor.

Ísland er land þitt, því aldrei skal gleyma
Íslandi helgar þú krafta og starf
Íslenska þjóð, þér er ætlað að geyma
íslenska tungu, hinn dýrasta arf.
Ísland sé blessað um aldanna raðir,
íslenska moldin, er lífið þér gaf.
Ísland sé falið þér, eilífi faðir.
Ísland sé frjálst, meðan sól gyllir haf.

       Magnús Þór Sigmundsson / Margrét Jónsdóttir

Kærar þakkir Björk og Sigur Rós!

Í þessum pistli, sem ég kalla fyrri Hveragerðispistilinn, sagði ég m.a.: "...eina leiðin sem virðist fær er að reyna að nota mátt orðanna. En mig þekkja fáir og enn færri hlusta á mig. Þótt ég þoli ekki athygli vildi ég stundum óska þess að vera fræg. Ef ég væri fræg myndu fjölmiðlar kannski hlaupa upp til handa og fóta þegar ég munda lyklaborðið, taka við mig djúpvitur viðtöl og allir myndu hlusta í mikilli andakt. Annað eins hefur nú gerst þegar fræga fólkið tjáir sig. En ég er ekki fræg og fáir hlusta. Því miður. Ég auglýsi hér með eftir frægu fólki til að tala máli mínu. Það er sama hvaðan gott kemur - en hér ætla ég að láta vaða og taka stórt upp í mig."

Þessi ósk mín hefur ræst - eða er að rætast - og ég er alsæl með það. Frægustu tónlistarmenn Íslandssögunnar ætla að halda tónleika til að vekja athygli á íslenskri náttúru og henni til verndar. Betri liðsauka er ekki hægt að hugsa sér í baráttunni fyrir náttúrunni og þau eru auk þess í miklu uppáhaldi hjá mér. (Lásu þau kannski bloggið mitt?)

Ég er búin að fylgjast með ferli Bjarkar frá því hún kom fyrst fram í sjónvarpinu (mér vitanlega) þegar hún var smástelpa í hvítum kjól með stífuðu skjörti og tíkarspena í hárinu. Ég man ekkert hvað hún söng en ég man hvað hún gerði það vel. Þar fangaði hún athygli mína og hefur haft hana síðan. Ekki hefur mér alltaf hugnast tónlistin sem Björk flytur, en röddin er engu lík - hvað sem hún syngur.

Strákarnir í Sigur Rós skelltu mér kylliflatri með fyrsta laginu sem ég heyrði með þeim. Þeir dáleiddu mig og gera enn. Það hefur engum öðrum af þeirra kynslóð tekist jafnrækilega. Ég á alla diskana sem þeir hafa gefið út og myndbandið Heima líka - þar sem þeir fóru um landið og spiluðu á ýmsum stöðum, m.a. í gömlu verksmiðjunni í Djúpuvík á Ströndum (systir mín og fleiri fjölskyldumeðlimir voru þar) og í Ásbyrgi (sonur minn var þar). Ég var sjálf í Laugardalshöll þegar þeir luku tónleikaferðalagi þar og ég var á Klambratúni þegar þeir spiluðu þar fyrir tveimur árum.

Ég tók sérstaklega eftir nærveru Guðmundar Páls Ólafssonar á blaðamannafundinum í fréttunum. Hann ættu nú flestir að þekkja, en ef ekki skal upplýst að hann er einn af merkustu, núlifandi baráttumönnum fyrir íslenskri náttúru. Guðmundur Páll er líffræðingur að mennt og hefur skrifað glæsilegar bækur um íslenska náttúru, s.s. Perlur í náttúru Íslands, Fuglar í náttúru Íslands, Ströndin í náttúru Íslands og margar, margar fleiri. Því miður hef ég aldrei haft efni á að kaupa mér þessar náttúruperlur en ég á nú vonandi nokkur stórafmæli eftir.    Upplýsingar um Guðmund Pál og bækur hans eru m.a. hér og rætt er stuttlega við hann í myndbrotinu hér að neðan úr Íslandi í dag. Ég ber takmarkalausa virðingu fyrir Guðmundi Páli og ævistarfi hans.

Ég fagna þessum liðsauka innilega og vildi óska þess að fleiri tónlistarmenn og aðrir listamenn myndu slást í hópinn og berjast fyrir íslenskri náttúru því öll list hefur áhrif. Hér með skora ég á alla sem vettlingi geta valdið að mæta á tónleikana í grasagarðinum 28. júní og sýna þar með hug sinn til náttúrunnar og verndunar hennar.

 

 

Ísland verði áfram númer eitt

Olíuhreinsistöð á Vestfjörðum - upprifjun - fyrri hluti

Enn ætla ég að gera kröfur til lesenda, setja inn ítarefni og rifja upp fyrri umfjöllun. Tilefnið er frétt í Ríkissjónvarpinu í gærkvöldi um þá ótrúlegu hugmynd að reisa olíuhreinsistöð á Vestfjörðum. Þeir sem ekki hafa trúað þessum fyrirætlunum ættu að hugsa sig tvisvar um. Þótt ótrúlegt sé virðist mönnum vera fúlasta alvara með að troða þessum óskapnaði í einn fallegasta fjörð á Íslandi með allri þeirri mengun og slysahættu sem olíuhreinsistöð hefur í för með sér, svo ekki sé minnst á siglingar risastórra olíuskipa um stórhættulegt hafsvæði - enda vilja engar þjóðir reisa slíkar stöðvar heima hjá sér lengur. En þær eru Íslendingum bjóðandi - eða hvað? Ef fólki líst ekki á þessar fyrirætlanir og vill leggja sitt af mörkum til að sporna við þessari firru er ekki seinna vænna en að byrja strax.

Fréttatíminn var ekki búinn þegar Heiða hringdi í mig ævareið yfir þessari gargandi vitleysu og við ákváðum að skrifa pistla um málið. Hennar pistill er hér. Heiða bendir m.a. á Náttúruverndarsamtök Vestfjarða sem stofnuð voru 5. apríl sl. og lesa má nánar um hjá formanni þeirra, Bryndísi Friðgeirsdóttur hér, og hjá Ólínu Þorvarðardóttur hér, en þær hafa báðar skrifað talsvert um fyrirhugaða olíuhreinsistöð. Sigríður Ragnarsdóttir, skólastjóri Tónlistarskóla Ísafjarðar, vann einnig ötullega með þeim að stofnun samtakanna. Allir geta gengið í Náttúruverndarsamtök Vestfjarða, hvar sem þeir búa á landinu. Sendið póst til Bryndísar ([e-mail]) eða Ólínu ([e-mail]) og skráið ykkur í samtökin. Því fleiri sem taka þátt í baráttunni því líklegri er hún til árangurs. Lesið síðan endilega þennan pistil sem skrifaður var eftir fréttirnar í gærkvöldi - hann er beittur.

Viðbót: Haraldur, Púkinn og Einar skrifuðu líka pistla um málið og hér er firnagóður pistill Önnu vélstýru sem ég mæli eindregið með. Látið mig  vita ef þið rekist á fleiri.

En fyrst er hér fréttin frá í gærkvöldi - hvernig líst ykkur á málflutning sveitarstjórans?

Ég skrifaði fyrsta pistilinn um þetta mál 15. febrúar sl. og lagði þar út frá grein Helgu Völu Helgadóttur í 24stundum þann sama dag og bar yfirskriftina Þetta er ekkert grín! Þar sagði ég m.a.:

"Íslendingar verða að átta sig á því, að mönnum sem haldnir eru virkjana- og stóriðjufíkn er fúlasta alvara. Þeim er ekkert heilagt. Þeim virðist vera nákvæmlega sama um hvers konar mengun af völdum framkvæmdanna og þeir hafa sannfært sjálfa sig um að þetta sé "þjóðhagslega hagkvæmt" (aur í eigin vasa?). Og að það þurfi "að skapa störf" í þjóðfélagi þar sem er ekkert atvinnuleysi og fluttir hafa verið inn um eða yfir 20.000 erlendir farandverkamenn á örfáum árum til að þræla á lágum launum svo græðgisvæðingin geti orðið að veruleika og sumir fengið meira í vasann."

Fólki er óhætt að trúa að þetta er ekkert grín sem hægt er að yppta öxlum yfir og hlæja að. Þessum mönnum er fúlasta alvara.

Svo kom annar pistill daginn eftir, 16. febrúar, og þar voru myndirnar látnar tala. Setti inn myndir af Arnarfirði með sínum undurfögru Ketildölum og myndir sem ég fann á netinu af olíuhreinsistöðvum svo fólk gæti reynt að ímynda sér umhverfi og aðstæður. Sagði m.a.:

"Arnarfjörður er með fallegri fjörðum landsins, jarðfræðileg perla og löngum hefur verið talað um fjöllin þar sem vestfirsku Alpana. Þau eru ekkert tiltakanlega há, um 550-700 m, en því fegurri eru þau og hver dalurinn á fætur öðrum skerst eins og skál inn í landslagið út fjörðinn. Við dalsmynnin er falleg, ljós sandfjara og fuglalíf blómstrar hvarvetna.

En látum myndirnar tala. Reynið að ímynda ykkur landslagið með olíuhreinsunarstöð, olíutönkum og olíuskipum siglandi inn og út fjörðinn. Ég get ekki með nokkru móti séð fyrir mér slíkan óskapnað í þessum undursamlega fjallasal - og reyndar hvergi á okkar fagra landi. En sjón er sögu ríkari, dæmi nú hver fyrir sig."

Þriðji pistillinn er svo frá 20. febrúar og fyrirsögnin er Lögmál Murphys og stóriðja í íslenskri náttúru. Þar er mynd og myndband af nýlegum slysum í olíuhreinsistöðvum - því enginn skal ímynda sér að ekki verði slys í slíkri stöð á Íslandi, í sjálfum firðinum eða við ströndina enda geta veður verið æði válynd á þessum slóðum og hafsvæðið erfitt til siglinga.

Fjórða pistil skrifaði ég svo 15. apríl, en þá um kvöldið var von á Kompássþætti sem fjallaði um ýmsar hliðar fyrirhugaðrar olíuhreinsistöðvar á Vestfjörðum og væntanlega yrði afhjúpað leyndarmálið um hvaða aðilar stæðu á bak við þessa framkvæmd, en það höfðu íslensku olíufurstarnir tveir, Ólafur Egilsson og Hilmar Foss, ekki viljað upplýsa. Með þessum pistli fylgdi viðtal við Stefán Gíslason, umhverfisstjórnunarfræðing, úr fréttum RÚV frá 22. febrúar og myndbrot með gullkorni sem Ólafur Egilsson lét út úr sér í viðtali við fréttamann Stöðvar 2 þann 24. febrúar. Set bæði myndböndin inn hér til fróðleiks.

Þá var komið að fimmta pistlinum, 17. apríl, og fjallaði hann um Kompássþáttinn sem sýndur var á Stöð 2 þann 15. apríl. Í þættinum kom fram að ráðherrar vita lítið um málið og ekkert hverjir standa á bak við framkvæmdina. Hvernig má það vera? Það á að fórna náttúru Íslands, fiskimiðum, fuglabjörgum og ímynd landsins fyrir rússneska olíurisa sem þurfa að flikka upp á eigin ímynd á Vesturlöndum og ráðherrar koma af fjöllum. Í pistlinum segir einnig:

"Ég ætla að vitna í orð Aðalbjargar Þorsteinsdóttur frá fyrirtækinu Villimey á Tálknafirði. Hún hefur haslað sér völl sem framleiðandi ýmissa jurtasmyrsla sem eru smám saman að komast á markað. Orð þessi lét hún falla á málþingi um nýsköpun og fleira sem fram fór í Hafnarfirði 28. apríl 2007. Aðalbjörg kvaðst ekki geta stillt sig um að benda fundinum á, að olíuhreinsistöð á Vestfjörðum myndi ekki laða Vestfirðinga til starfa, heldur byggja á farandverkamönnum. Það væri síðan deginum ljósara að fyrirtæki á borð við sitt myndi leggjast af.

Mig langar líka að biðja fólk að hugsa til þeirra hjóna, Maríu Bjarnadóttur og Víðis Hólm Guðbjartssonar, sem búa í Bakkadal, næsta dal í byggð fyrir utan Hvestu í Arnarfirði þar sem olíuhreinsunarstöðin yrði mögulega reist. Fyrir neðan myndböndin set ég inn viðtal við Víði sem birtist í Morgunblaðinu 2. febrúar sl. Reynið að ímynda ykkur hvernig þeim hjónum líður við að fá þennan óskapnað nánast í túnfótinn hjá sér. Ég vitnaði í Maríu í athugasemd við síðasta pistil. Orð sem hún skrifaði mér í tölvupósti og ég fékk gæsahúð þegar ég las. Þessi ungu hjón myndu hrekjast á brott, dalurinn þeirra fara í eyði og hvað kæmi í staðinn? Erlendir farandverkamenn sem staldra við í tvö eða þrjú ár?"

Það er full ástæða til að endurbirta hér Kompássþáttinn og umfjöllun úr Íslandi í dag 16. apríl, kvöldið eftir að þátturinn var sýndur.

Ég ætla að skjóta hér inn tilvitnun í þennan pistil, þótt hann fjalli aðeins óbeint um olíuhreinsistöðina. Þarna var skrifað um sannleikann í gríninu og grínið í veruleikanum og harmakvein sumra aðila í þjóðfélaginu vegna "yfirvofandi kreppu" og nauðsyn þess að fá fleiri erlenda fjárfesta og meiri stóriðju til landsins. Hér er vitnað í atriði í Spaugstofunni þar sem Pálmi lék vel klæddan mann sem barmaði sér mjög og sagði:

"Það er bara hreinlega að verða deginum ljósara að það er ekki búandi í þessu þjóðfélagi. Það virðast ekki vera nein takmörk fyrir því hvernig hægt er að fara með okkur þegnana. Ég er til dæmis nýbúinn að kaupa mér 8 milljón króna jeppa og hjólhýsi á afborgunum. Og þegar þetta bætist við afborganirnar af nýja eldhúsinu mínu og heita pottinum og hérna... já, og lánið af sumarbústaðnum... og flatskjáinn og snjósleðann minn og fjórhjólið og frúarbílana... þá bara ræð ég ekkert við þetta lengur! Og svo hækka þeir vextina til að gera endanlega út af við mann. Og hvað gera stjórnvöld? Ekki neitt! Þetta á ekki að líðast í siðmenntuðu þjóðfélagi!"

Það er einmitt fyrir svona menn sem verið er að leggja náttúruna í rúst og menga andrúmsloftið. Þeim er ekki bjóðandi að þurfa að draga saman seglin, fækka bílum og utanlandsferðum, minnka óhóf og munað. Flæðið í vasana þarf alltaf að vera jafnt og þétt til að halda í lífsstílinn, sama hverju fórna þarf af eigum og umhverfi okkar hinna. Til starfans eru svo fengnir erlendir farandverkamenn á lúsarlaunum (munið þið Kárahnjúka?) enda kallar Heiða þetta réttilega þrælakistu.

Framhaldsupprifjun í næsta eða þarnæsta pistli, þetta er aldeilis ekki búið.

Fréttafíkilsraunir, áhugatónlistarmenn og flugdólgur

Ég þurfti að bregða mér til Englands til að kveðja yndislegan, gamlan mann sem liggur banaleguna. Þetta var erfitt og tók mikið á, en dauðinn verður víst ekki umflúinn. Það er þó huggun harmi gegn að hann fær að deyja heima, umvafinn ást og umhyggju fjölskyldu sinnar.

Á meðan ég var í burtu skalf jörð hér heima hressilega. Ég var nánast alveg netsambandslaus alla vikuna og fyrir fréttafíkil er það afleitt ástand, svo ekki sé minnst á þegar eitthvað gerist eins og jarðskjálftarnir hér í síðustu viku. Ég verð að viðurkenna að ég var gjörsamlega friðlaus og mér fannst ég stöðugt þurfa að fara í tölvuna og lesa, hlusta eða horfa á fréttir - en tengingin var vonlaus og ég varð alltaf að gefast upp. Svo var ég ítrekað spurð skjálftafrétta en ég vissi lítið meira en spyrjendurnir sem fengu sína vitneskju úr stuttum fréttum BBC. Fréttaskorturinn veldur því líka að mikið þarf að vinna upp þegar heim er komið. Dagurinn hefur bókstaflega farið í það hjá mér að hlaða niður dagblöðum, taka upp sjónvarpsfréttir heillar viku (er ekki byrjuð á útvarpinu) og innbyrða vikuskammtinn.

Svo varð lítill skjálfti klukkan hálfsjö í kvöld en ég fann hann ekki. Sá skjálfti virðist hafa átt upptök sín nær Reykjavík en skjálftarnir í síðustu viku, á því svæði sem fyrirhuguð Hverahlíðarvirkjun er áætluð, sem og hinar tvær sem eru á teikniborðinu í Gráhnjúkum og Litla-Meitli í Þrengslunum. En eins og komið hefur fram í fréttum er ekki vitað hvaða áhrif jarðskjálftarnir höfðu á borholur. Spurning hvort það sé nú klókt að reisa virkjanir þarna - nema reyndin sé sú að spennulosunin endist í einhverja áratugi. Aftur á móti segir Ingibjörg Elsa að Suðurlandsskjálftar hafi þann eiginleika að byrja austast í þverbrotabeltinu og færast síðan vestar - sjá hér. Þetta passar við skjálftann í kvöld sem var einmitt vestar en fimmtudagsskjálftarnir. Um einmitt þetta má líka lesa í fínum pistli Emils hér. Kannski við eigum eftir að fá skjálfta nær Reykjavík - ef ekki í þessari hrinu þá seinna, hver veit?

Skortur á almennilegu netsambandi olli því líka að ég gat ekki lesið nein blogg að gagni og ekki skrifað nema örfáar athugasemdir. Það kom fyrir að þegar ég var búin að lesa færslu og hugðist skrifa athugasemd - þá var tengingin rofin og ekkert hægt að gera. Ég hef lesið nokkur blogg í dag og gert eina athugasemd en ég sé nú að það er vonlaust verk að ætla að lesa aftur í tímann hjá öllum bloggvenzlum og þau blogg önnur sem ég er vön að fylgjast með. Ætli maður verði ekki að þjálfa sig í að geta kúplað út undir svona kringumstæðum og afskrifa bara þann tíma sem maður er ekki í sambandi í stað þess að rembast við að lesa 30 bloggfærslur hjá 50 bloggvinum plús athugasemdir auk allra fréttanna. Þetta er bara ekki vinnandi vegur!

Annars hef ég verið hugsandi eftir allar Englandsferðirnar undanfarið yfir aðstæðum áhugatónlistarmanna hér heima - sérstaklega þeirra í eldri kantinum - miðað við þar úti. Í Englandi er kráarmenning mikil eins og flestir vita. Mjög margar krár bjóða upp á lifandi tónlist, einkum um helgar. Þá eru fengin hin og þessi bönd sem spila alls konar tónlist. Svo er algengt að fá hljómsveitir til að spila í afmælum, brúðkaupum og við alls konar tilefni, enda kostar það lítið. Þetta virðist vera upplagður vettvangur fyrir áhugamenn á öllum aldri til að spila fyrir áhorfendur - þeim sjálfum og öðrum til skemmtunar. Þetta tíðkast ekki hér á Íslandi. Hér hafa áhugamenn engan stað til að láta ljós sitt skína, spila saman og skemmta sér og öðrum. Einblínt er á ungar hljómsveitir og allt þarf að vera svo stórt, fínt, flott og fullkomið. Þetta er mikil synd. Ég veit um marga tónlistarmenn - bæði áhugamenn og fyrrverandi meðlimi í hljómsveitum - sem gætu vel hugsað sér að spila en hafa engan vettvang til þess.

Á föstudagskvöldið fór ég á krá þar sem ein svona áhugamannahljómsveit var að spila. Sveitin var sett saman í árslok í fyrra og hefur haft þokkalega mikið að gera við að spila á krám, í afmælum og víðar. Meðlimir eru allir í eldri kantinum, sá yngsti varð fimmtugur í fyrrahaust. Þeir kalla sig Bootleg og spila Bítlana, Stones, Van Morrison og fleira skemmtilegt. Það var fámennt á kránni en þeim var alveg sama - finnst þetta bara gaman, rétt fá fyrir kostnaði og láta sér það vel líka. Á Flickr-síðunni minni eru myndir af tveimur öðrum viðburðum frá í fyrra þar sem svona "eldriborgarabönd" koma við sögu, með nokkrum af sömu meðlimunum, enda eru sumir í fleiri en einu bandi. Mér finnst gaman að þessu, þetta er afslappað og skemmtilegt, kröfum er stillt í hóf og allir dansa og njóta kvöldsins - ekki síst hljómsveitarmeðlimirnir.

Ég kom heim í gærkvöldi með stórsködduð hné. Sat aftast í Flugleiðavélinni þar sem ekki er hægt að halla sætunum aftur. Fyrir framan mig sat kona sem skyndilega skellti sætisbakinu aftur með snöggum rykk. Mogginn sem ég var að lesa skall framan í andlitið á mér, ég saup hveljur hátt og snjallt en konan lét eins og ekkert væri. Ég sat pikkföst með konuna og sætisbakið í fanginu og gat mig ekki hrært. En henni fannst greinilega ekki nógu langt gengið og hóf nú að reyna að skella sætisbakinu enn lengra aftur og virtist ekki sætta sig við að það færi bara ekki lengra. Þetta var þéttvaxin kona og hún beitti líkamsþunganum af fullu afli á sætisbakið - og mig. Ég er ágætlega leggjalöng og járnin í sætisbakinu skullu nú hvað eftir annað á hnjánum á mér og ég átti enga undankomuleið. Konan lét enn sem hún heyrði ekki sársaukahljóðin sem skruppu út úr mér og hætti ekki fyrr en ég hnippti í hana, bað hana að fara hægar í sakirnar og sagði að hún væri að misþyrma mér. Hún brást ævareið við, harðneitaði að hafa komið við mig og hreytti í mig ónotum. Ég held að ég hafi aldrei orðið vör við slíkan ruddaskap hjá neinum samfarþega mínum í flugvél. Í lok ferðarinnar var ég að spá í að sýna henni hnén á mér en lét kyrrt liggja. Það stórsér á þeim eftir lætin í henni, þau eru blá, marin og hrufluð. Ég kann konunni sem sat í 41D í FI 455 frá London 1. júní 2008 litlar þakkir fyrir samfylgdina og vona að ég þurfi aldrei að hitta þennan dónalega og tillitslausa flugdólg aftur neins staðar.