Hugleiðingar um einkavæðingu - áríðandi skilaboð

Nú er rúmur mánuður síðan ég endurbirti pistil um fjárfesta og einkavæðingu og ætlaði honum að vera formála að því sem koma skyldi. Ætli þessi pistill verði þá ekki fyrsti kafli af einkavæðingarpælingum mínum því fleira er í farvatninu.

Í formálapistlinum sagði meðal annars: "Nú blasir við að einkaaðilar ásælist orkuauðlindirnar okkar sem verða æ verðmætari eftir því sem orkuskorturinn eykst í heiminum. Stjórnvöld virðast ætla að nánast gefa þessa auðlind erlendum auðhringum í formi orku til álvera í stað þess að hinkra og sjá til hvernig veröldin þróast. Það á að gera okkur fjárhagslega háð öflum sem gæti ekki verið meira sama um land og þjóð - á meðan þeir sjálfir hagnast. Er nokkur furða að maður mótmæli? Það er verið að arðræna íslensku þjóðina - aftur. Ég get ekki setið þegjandi undir því." Þetta er upphaflega skrifað 21. júlí 2008, fyrir tæpu ári. Fyrir hrun þegar önnur ríkisstjórn var við völd. Hefur eitthvað breyst?

Ég hef skrifað ótalmarga pistla um auðlindir okkar, nýtingu þeirra og þá rányrkju sem á sér stað. Sú rányrkja hefur hingað til alfarið verið verk Íslendinga, sem þó ættu að vita betur og þykja nógu vænt um land og þjóð til að valda ekki slíkum skaða. Samt gerist t.d þetta, sem er nýjasta dæmið um rányrkjuna. Það eru landar okkar sem haga sér svona. Hvers verður þá að vænta af erlendum eigendum sem hugsa um það eitt að hagnast - á auðlindunum okkar - og er skítsama um land og þjóð?

Með þetta í huga og áður en lengra er haldið langar mig að biðja fólk að gefa sér tíma til að horfa á myndina The Big Sellout (Stórsvikin) eftir Florian Opitz, sem sýnd var á RÚV í lok maí undir heitinu Einkavæðing og afleiðingar hennar. Ég hvet þá sem sáu hana í sjónvarpinu að horfa á hana aftur og íhuga um leið afleiðingar þess að einkavæða orkuauðlindir okkar, hvort sem um er að ræða fallvötn eða jarðhita. Og hafið í huga að um er að ræða grunnþarfir okkar, vatn og rafmagn. Mér finnst tilhugsunin um einkavæðingu grunnstoða þjóðfélagsins skelfilegri en orð fá lýst - hvað þá sölu þeirra til gráðugra, andlitslausra, erlendra auðmanna eða íslenskra útrásardólga í dulargervi.

ATH: Hægt er að stækka myndböndin með því að smella á ferninginn neðarlega til hægri, vinstra megin við hljóðstjórnina.

The Big Sellout - fyrri hluti

 

The Big Sellout - seinni hluti

 

Ég klippti saman atriðin í myndinni með Joseph Stiglitz til að hlusta á hann í samhengi.
Takið vel eftir því sem hann segir!

 

Athugasemdir

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 7.7.2009 kl. 02:05]

Því miður hefur lítið breyst frá 21. júlí í fyrra.  Það er ekki að sjá að vinstri stjórn sé við stjórnvölinn, ég hef miklar áhyggjur af þessari einkavæðingu HS.  Svo ætlar Reykjanesbær að lána 6 milljarða svo þessi nauðungarsala jarðvarmans verði að veruleika.  Ég kvíði framtíðinni hérna. 

[Sigga Lára (IP-tala skráð) 7.7.2009 kl. 09:27]

Og hinn "vinstrisinnaði" forsætisráðherra talar um að "að sjálfsögðu" verði að einkavæða bankana aftur. Persónulega finnst mér þeim sem eru nógu gráðugir til að vilja eiga banka, eða einu sinni hlut í slíkum, vera illa treystandi fyrir peningum annarra af sömu ástæðu. Og þetta hélt ég að nýfengin reynsla ætti að hafa kennt mönnum. Og ég hef enga trú á að dreifðara eignarhald breyti einhverju þarna um. Þá verða bara fleiri geðveikir úr græðgi. Er það betra?

Alltaf þegar Jóhanna fer að tala um endureinkavæðingu bankanna heyri ég fyrir mér gullfiskabrandarann:

Hey! Kastali! Best að synda í gegnum hann. ... Hey! Kastali!  Best að synda í gegnum hann.

[Hannes Friðriksson , 7.7.2009 kl. 09:34]

Blessuð Lára Hanna.

Frábær pistill og segir runar allt sem segja þarf. Bendi á umfjöllun Morgunblaðsins nú í morgun, þar sem kemur fram að salan til erlendra fjárfest fer fram með vitund og vilja skilanefnda bankanna, þar sem sömu guttar og stofnuðu GGE á sínum tíma halda ennþá í þá spotta sem halda þarf í. Og þetta virðist gert með samþykki ríkisisns sem virðist ekki hafa dug í sér til að taka á málinu, þrátt fyrir að þetta sé eins ólýðræðislegt og langt frá þeim gildum sem núverandi stjórnarflokkar segjast standa fyrir.

Nú á að binda nýtingarrétt auðlindarinnar á Reykjanesi til 130 ára, annarsvegar til að bjarga fyrirtæki útrásarvíkinganna, og og hinsvegar til að koma upp álveri. Sé þetta eina leiðin til að koma álverinu upp finnst mér það fara að verða ansi dýru verði keypt fyrir íbúa Suðurnesja. og spurning hvort ekki sé unnt að skapa hér önnur aðrbærari störf með minni tilkostnaði og fórnum. Ég held við skuldum okkur að staldra við og íhuga málið.

Með bestu kveðju

Hannes Friðriksson

[Andrea (IP-tala skráð) 7.7.2009 kl. 10:27]

Þetta er það sem ég hræðist mest,  að nú verði auðlndir okkar seldar útlendingum,  hvað varð um frumvarpið um að auðlindir væru þjóðareign?  er ekki þörf á að ræða það aftur.  Hvað með vatnið okkar,  þarf ekki líka að leggja niður vatnalög Valgerðar framsóknarkellingu.

[AK-72, 7.7.2009 kl. 10:35]

Það átti að setja inn í stjórnarskrá að auðlindir væri þjóðareign. Því mðiur tókst Sjálfstæðisflokknum að koma í veg fyrir það.

[Magnús Erlingsson (IP-tala skráð) 7.7.2009 kl. 11:01]

Góðan daginn,

Þessi umræða er áhugarverð.  Því miður stefnir í að framundan sé gríðaleg ásókn í auðlindir okkar.  Menn heimta að við nýtum okkar auðlindir (sem hægt er að virkja) til að leysa öll okkar vandamál.  Ég er viss um, að miðað við umræðuna undanfarið, munum við íslendingar stefna í að gera stórfeld mistök á þessu sviði, þ.e. ofnýtingu náttúruauðlinda sem landið þolir einfaldlega ekki.  Það má líkja þessu við rússíbanaferð sem endar illa, líkt og sú rússíbanaferð sem Ísland hefur verið í undanfarin ár efnahagslega, allt þar til að kerfið hrundi.  En nú erum við að fara í virkjanna rússibanaferð, sem getur ekki annað en endað illa ef allar þær stórfenglegu hugmyndir fá að njóta sýn.  Góða ferð!  

Til að staðfesta það sem ég er að segja mæli ég með að fólk lesi eftirfarandi blogg eftir Friðrik Hansen Guðmundsson :  http://fhg.blog.is/blog/fhg/ 

Held að nú fyrst sé þörf á að fólk sem annt er um náttúruna standi saman!  Er það ekki?  Þarf ekki að stofna einhver samtök sem heldur umræðunni vakandi? 

[Þorsteinn Úlfar Björnsson (IP-tala skráð) 7.7.2009 kl. 12:17]

Já, hvar er Framtíðarlandið? Er virkilega búið að þagga niður í því? Eða er stjórnin bara ekki að standa sig?

[JR (IP-tala skráð) 7.7.2009 kl. 13:25]

Hér verið minna okkur á að standa vörð um það sem við eigum, svo ,,hrægammar" á vegum AGS  komist ekki yfir það !

Getur verið að við þurfum að setjast og hugsa allt upp á nýtt ?

Koma öllum öflum frá sem byggja sína sýn á einkvinavæðingu og sérhagsmunagæslu fyrir útvalda !

Hvers vegna fer svona hljótt um auðlindalög  ?

[Brjánn Guðjónsson, 7.7.2009 kl. 16:21]

græðgin og íslenska skammsýnin.

pistill Kristins Arnar um græðgi og auðlindir, þó annar vinkill

[Rakel Sigurgeirsdóttir, 7.7.2009 kl. 18:28]

Ég held að ég sé hreinlega of sorgmædd til að setja neitt skynsamlegar hér inn í bili en: Þakka þér af öllu hjarta að halda þessari þörfu umræðu á lofti!

[Dúa, 7.7.2009 kl. 19:00]

Flott að minna á myndina The Big Sellout. Skelfileg áhrif einkavæðingar á auðlindum og heilbrigðisþjónustu. Óhugnanlegt að hugsa til þess að þetta sé sú átt sem Ísland er mjakast til

[Sigurður Þorsteinsson, 7.7.2009 kl. 21:56]

Lára Hanna góður pistill hjá þér. Við eigum til tvær öfgastefnur kommúnisma þar sem allt er í ríkiseigu og í ríkisrekstri og óheftan kapitalsima þar sem nánast allt er í einkaeigu og einkarekið, án reglna. Við höfum séð gallana á báðum stefnunum og þann hrylling sem þær geta skapað. Val vestrænna ríkja er blandað hagkerfi, þar sem saman fara opinber rekstur og einkarekstur. Mjög víða hefur einkarekstur gefist vel en það þarf að skoða hann í ljósi svokallaðra markaðsbresta. Við þurfum reglur og hæfilegt eftirlitskerfi, svo þurfum við að skoða vel hvers konar félagslegt kerfi við viljum.  Óhugnaðurinn í opinbera kerfinu er stundum engu betri en mislukkuð óheft einkavæðing.

Á sama tíma og einkavæðing bankanna er gagnrýnd, sagði Steingrímur Sigfússon nýlega í viðtali við Yngva Hrafn á INNTV að að sjálfsögðu yrði stefnt að því að selja bankanna eins fljótt og auðið er. Einkavæðing bankanna var hugsanlega ekki aðalvandamálið. Framkvæmd einkavæðingarinnar má sannarlega gagnrýna, en það sem skiptir mestu máli var að sá rammi sem bankarnir áttu að vinna í var meingallaður. Í gömlu bönkunum var skukkað þegar þeir voru ríkisbankar og það er sukkað í nýju bönkunum. Þar eru hagsmunir fólksins í landinu sannarlega ekki alltaf hafðir að leiðarljósi.

Lykilatriði er að efla lýðræðislega umræðu. Það getur m.a. gerst hér á netinu. Þegar Álfheiður Ingadóttir stappar niður fætinum í bræði þegar  hún er hafnaði þjóðaratkvæðagreiðslu um Icesave, og sagði að þjóðaratkvæðagreiðslan hafi þegar farið fram, þegar hún var kjörin á þing í apríl. Það var ekki lýðræðissinninn Álfheiður sem talaði, heldur gamli kommúnistinn sem kom fram undan sauðagærunni. Steingrímur Sigfússon sýndi litlu betri takta, þegar hann hélt því fram að málið væri of flókið fyrir fólkið í landinu. Það er ekki ofsagt að valdið skemmi menn.

Ef þessi þjóð ætlar að komast út úr þeirri erfiðri stöðu sem við erum í nú. Þá verðum við að nota hæfileika og kraft þjóðarinnar, einstaklinga og fyrirtækja, en við verðum að gera það án þess að skemma náttúruna og bera virðingu fyrir fólkinu í landinu. Frumkvæðið mun sjaldnast koma frá opinberum aðilum. Opinber rekstur og einkarekstur þarf að fara saman. Lykilatriðið er að við sem þjóð höfum á því skoðanir í hvernig þjóðfélagi við viljum lifa í, og það sé talið æskilegt og jákvætt að við höfum mismunandi skoðanir á þeim stefnumiðum, markmiðum og leiðum sem fara skal.  

[Ævar Rafn Kjartansson, 7.7.2009 kl. 22:19]

Takk fyrir að koma þessum myndböndum á framfæri. Ég leitaði að þeim en fékk ekkert fram annað en kynningamyndbönd af þessu. Það er greinilegt að nú er komið að útsölum og big buisness tækifærum. Munið þið þegar hitabylgjan var 2005 held ég og Orkuveitan hækkaði verðskrána vegna þess? Hvað eru einkafyrirtæki að gera í almannaþjónustugeirum? Græða ekki satt? Sem þýðir hvað? Verðskráin hækkar. Þess vegna var fyrirtækinu skipt upp í tvö fyrirtæki. Tveir reikningar, örlítil hækkun milli mánaða, tvö seðilgjöld osvfrv. Salan á HS er fyrsta sýnishornið af því sem koma skal. Og okkur kemur til með að blæða. „Fjárfestar“ (sem er rangyrði) setja ekki peninga í neitt nema í þeirri trú að fá þá til baka með góðri ávöxtun. Sú ávöxtun kemur einhversstaðar frá. Já, hún kemur frá þér sem neytanda.