Ólafur Hannibalsson um Icesave

Þessi grein Ólafs Hannibalssonar er afskaplega áhugaverð. Morgunblaðið birti aðeins hluta hennar í prentútgáfu sinni í morgun en greinin er í heild birt hér. Greinin Icesave-hamfarirnar í Hollandi eftir Þórð Snæ Júlíusson sem Ólafur vitnar í er hér og skýrsla Jóns Daníelssonar og Gylfa Zoega, Hagkerfi bíður skipbrot, er hér. Auk þessara greina segist Ólafur hafa byggt grein sína á bókunum Hrunið eftir Guðna Th. Jóhannesson og Sofandi að feigðarósi eftir Ólaf Arnarson.

Engar áhyggjur, landsmenn!

Þessa skopmynd eftir snillinginn Halldór Baldursson fann ég í 24 stundum frá 29. desember 2007. Mér fannst hún passa prýðilega inn í þá umræðu sem á sér stað þessa dagana.

Til íslenskra yfirvalda og löggjafans

Eins og þið vitið öll er hrópað á réttlæti - og það hátt. Eitt af því sem veldur andstöðu almennings við Icesave-samninginn er að höfundar hans og ábyrgðarmenn ganga allir lausir og baða sig í ríkidæmi - fé sem þjóðin lítur á sem illa fengið. Þó að bresk stjórnvöld séu kannski ekki hátt skrifuð hjá öllum um þessar mundir, hvort sem þau verðskulda það eður ei, má ýmislegt læra af þeim engu að síður.

Ég legg til að þið lesið og hlustið á pistil Sigrúnar Davíðsdóttur sem hún flutti í Speglinum á föstudaginn, þann 3. júlí. Hljóðskráin er viðfest neðst í færslunni. Ég ætla að leyfa mér að birta hann hér og feitletra sérstaka kafla til áhersluauka. Pistillinn fjallar um frystingu eigna. Ég legg líka til að þið lærið af þessu og útvegið ykkur heiðarlega lögfræðinga sem ekki eru tengdir vafasömum mönnum til að semja og/eða útfæra lög um frystingu eigna. Nú þegar. Slík aðgerð myndi strax slá eitthvað á ólguna í samfélaginu.

Frysting eigna

Frysting eigna er svo öflug aðgerð að meðal enskra lögfræðinga er henni líkt við kjarnorkuvopn - og þeim er að sjálfsögðu ekki beitt af neinu kæruleysi. Frysting eigna fæst með dómsúrskurði. Þegar eignir Landsbankans hér voru frystar var það gert með dómsúrskurði.

Frystingu eigna er þó hægt að beita við ýmis tækifæri, bæði í málum sem einstaklingar höfða, í málum sem hið opinbera höfðar - og svo er frysting eigna notuð þegar felldir hafa verið dómar til að koma í veg fyrir að dæmdir glæpamenn geti áfram notað illa fengið fé.

Tökum fyrst dæmi um þetta síðasta: nýlega var lögfræðingur dæmdur fyrir innherjaviðskipti ásamt tengdaföður sínum. Lögfræðingurinn vann í fyrirtæki og frétti þar að verið væri að selja fyrirtækið. Það var því ljóst að hlutabréf í fyrirtækinu ættu eftir að hækka verulega. Tveimur dögum áður en tilkynnt var um kaupin keypti tengdafaðir lögfræðingsins hluti í fyrirtækinu. Tengdafaðirinn hafði aldrei áður keypt hlutabréf og græddi 50 þúsund pund, rúmar tíu milljónir króna.

Nokkrum mánuðum síðar fékk lögfræðingurinn ávísun upp á helming þeirrar upphæðar frá tengdaföðurnum. Fjármálaeftirlitið lét frysta afrakstur hlutabréfakaupanna meðan málið var í rannsókn. Í vor voru tengdafeðgarnir á endanum dæmdir í átta mánaða fangelsi - já hvorki meira né minna - fyrir þessi innherjaviðskipti.

Dómurinn þykir mjög strangur en er liður í því að taka innherjaviðskipti og annað markaðssvindl föstum tökum. Afraksturinn var gerður upptækur á endanum. Viðkomandi menn eru engir stórkarlar í ensku viðskiptalífi svo fréttir um fangelsun þeirra lenti ekki á neinum forsíðum. Það er hins vegar athyglisvert hvað dómurinn er þungur: átta mánaða fangelsi fyrir innherjaviðskipti í eitt skipti og illa fengnar tíu milljónir króna. Fjármálaeftirlitið hér hefur lýst því yfir að dómurinn og fleiri innherjaviðskipti sem eru í rannsókn sé ábending um að eftirlitið ætli að taka hvers lags markaðsmisnotkun mjög föstum tökum.

Einkaaðilar sem fara í mál geta farið fram á frystingu eigna rétt eins og opinberir aðilar. En svona kjarnorkuvopni má ekki veifa af neinni léttúð. Það eru ýmislegar kringumstæður sem getur leitt til þess að þetta öfluga vopn er notað. Þegar verið er að höfða mál gegn aðilum sem áður hafa orðið uppvísir að svikum eða glæpsamlegu athæfi, eða sem hafa sýnt tilburði til að koma eignum undan er þessi leið farin. Þá er viðkomandi einfaldlega ekki treyst.

En þar sem frysting getur valdið fjárhagslegum skaða verður sá sem fer fram á eignafrystingu að borga kostnaðinn sem hlýst af ef í ljós kemur að frystingin var ekki réttmæt. Og vei þeim sem brýtur gegn eignafrystingu! Það fellur undir að sýna dómstól fyrirlitningu og er einfaldlega mjög alvarlegur glæpur.

Það hefur vakið athygli að eignir bandaríska svikahrappsins Bernard Madoff voru frystar meðan mál hans var í rannsókn. Nú verða eignirnar gerðar upptækar þar sem hann hefur verið dæmdur, í 150 ára fangelsi eins og kunnugt er. Kona hans fær þó að halda eftir eignum sem eiga að duga henni til framfærslu.

Hér í Englandi hafa ekki komið upp nein svona stór fjársvikamál svo það er ekki hægt að benda á neinar hliðstæður. En kjarnorkuvopnið er til og það er notað. Lögunum var breytt fyrir nokkrum árum sem gera það að verkum að það er auðveldara en áður að bæði frysta eignir og síðan að gera þær upptækar. Áður var það flókið og seinlegt ferli að fá dómsúrskurð. Nú er þetta aðgerð sem hægt er að fá skorið úr með hröðum og einföldum hætti. Það hefur því haft í för með sér að það er nú orðið algengara að frystingu sé beitt.

Og frysting gildir ekki aðeins eignir sem viðkomandi á þegar frystingu er komið á heldur eignir sem hann fær eftir það. Tilgangurinn er að koma í veg fyrir að viðkomandi hafi minnsta möguleika á að selja eða eiga önnur viðskipti með eignir sem grunur er á að séu annaðhvort fengnar með sviksamlegum hætti eða eigi að fara upp í gjaldþrotakröfur eða aðrar kröfur.

Það sem menn hérlendis verða að taka með í reikninginn er að eignir þeirra geta verið frystar meðan mál eru í rannsókn. Þeir geta því vel átt von á því að einn góðan veðurdag birtist fulltrúar laganna og taki eignir eins og bíla, loki bankareikningum og öðrum aðgangi að eigum. Saksóknari þarf aðeins að færa rök fyrir að eignirnar séu hugsanlega afrakstur ólöglegrar starsemi. Þau rök þurfa ekki að vera jafn veigamikil og forsendur sem eru notaðar í rétti.

Eins og áður er nefnt eru engin stór fjársvikamál hér sem gætu verið hliðstæður mála sem hugsanlega gætu komið upp á Íslandi. Serious Fraud Office, stofnunin sem rannsakar viðamikil efnahagsafbrot, nýtir óspart frystingu eigna þar sem það þykir eiga við.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Sigrún Davíðsdóttir - Spegillinn 3.7.09 - Frysting eigna

Við vitum þetta...

Ég veit ekki alveg hvað ég er búin að koma mér í. Samþykkti um daginn að vera pistlahöfundur hjá nýrri Morgunvakt Rásar 2... veit ekki hve lengi. Ég held bara í sumar. Ég verð með pistla á föstudögum... eða spjall. Þetta er í mótun. Orkuboltinn og kjarnakonan Lára Ómarsdóttir fékk mig í þetta og fyrsti pistillinn var tekinn upp hjá RÚV á Akureyri í gær. Bjössi tæknimaður var mjög góður við byrjandann og allt gekk eins og í sögu. Eftir prufurennslið sagði hann að þetta yrði ekkert betra svo við létum það bara standa.

"NOOOHHH!", heyrði ég í heyrnartólunum þegar ég var búin að flytja pistilinn. "Hvað þýðir það?", spurði ég. "Þú tekur djúpt í árinni," sagði Bjössi. "Það er full ástæða til þess," sagði ég. En mér fannst ég ekkert taka of djúpt í árinni, síður en svo. Reyndar var ég búin að ákveða allt annað umfjöllunarefni en skipti um skoðun eftir fréttirnar á miðvikudagskvöldið.

Svo tók það mig miklu lengri tíma að stytta pistilinn en að semja hann. Mátti vera hámark 4 mínútur en upphaflegur pistill var 7 mínútur. Þegar þetta gerist - og ég hef reynslu af að reyna að stytta skrif mín úr 10-15.000 slögum í 5.000 slög sem er blaðagreinalengdin - finnst mér allt kjöt horfið af beinunum og skrifin/pistillinn vera komin(n) í einkennilegan skeytastíl. Þess vegna gafst ég upp á sínum tíma við að stytta pistlana mína og senda í dagblöðin. Ég er einfaldlega plássfrekari en leyfilegt er.

En hér er pistillinn, frumraun mín á þessum vettvangi - hljóðskrá hengd við neðst ef fólk vill hlusta líka.

************************

Ágætu hlustendur...

Ég er að lesa hryllingssögu í tíu köflum. Bókin heitir Íslenska efnahagsundrið og er eftir Jón F. Thoroddsen. Í henni er farið yfir aðdraganda íslenska efnahagshrunsins og persónur og leikendur í þjóðarharmleik Íslendinga. Þetta er skelfileg lesning og segir mikla sögu. Skúrkarnir eru margir og með sótsvarta samvisku. Spillingin, siðleysið og græðgin bókstaflega skvettist framan í mann af hverri síðu.

Önnur bók, Sofandi að feigðarósi eftir Ólaf Arnarson, var ekki síður fróðleg en sjónarhornið annað. Þriðja bókin, Hrunið eftir Guðna Th. Jóhannesson, er samantekt sagnfræðingsins. Þessar þrjár bækur ættu að vera skyldulesning. Námsbækur í framhaldsskólum og framhaldsögur í útvarpi. Við verðum öll að vita sannleikann, þekkja forsöguna, vita hvernig á ekki að gera hlutina, hverjum má ekki treysta og læra af reynslunni. Fleiri bækur koma út með meiri upplýsingum sem við verðum að lesa til að vita sannleikann um það sem gerðist og hverjir bera ábyrgð á hruninu mikla, sem mun fylgja íslenskri þjóð um ókomna tíð og setja svartan blett á sögu hennar.

Við vitum ýmislegt nú þegar. Við vitum hvaða flokkar voru við völd. Við vitum hvaða flokkar einkavinavæddu auðlindina í sjónum, bankana og fleiri fyrirtæki og stofnanir í eigu almennings. Og buðu okkur svo jafnvel að kaupa hlut í fyrirtækjunum sem við höfðum sjálf átt áratugum saman. Við vitum hvaða flokkar afnumdu höft og reglur sem gerðu spilltum og siðlausum bankamönnum kleift að setja okkur á hausinn. Við vitum hvaða flokkar prédikuðu frjálshyggju, einkavæðingu, græðgi og sérgæsku sem gróf undan réttlæti, jafnræði, samvinnu og samhjálp í þjóðfélaginu og ýtti undir misskiptingu og óréttlæti. Og við vitum að þessir flokkar hafa ekkert breyst.

Af því ég veit að við vitum þetta öll fékk ég létt áfall yfir niðurstöðu nýrrar Gallupkönnunar í fyrradag. Flokkarnir tveir, sem bera höfuðábyrgð á græðgisvæðingunni og hruninu, höfðu aukið fylgi sitt og ríkisstjórnin tapað fylgi. Erum við virkilega svona gleymin? Við vitum að leiðtogar beggja flokkanna eru auðmenn. Þeir eru líka gasprarar sem lofa upp í bæði ermar og skálmar eins og heyrist á málflutningi þeirra á Alþingi. Ég sé þá ekki fyrir mér vinna að endurheimt jafnræðis eða samfélagslegri ábyrgð í íslensku þjóðfélagi. Ég sé flokkana þeirra ekki heldur stuðla að réttlæti og alls ekki að rannsókn á hruninu. Það er af og frá. Til þess eru þeir allt of stórir leikendur í aðdraganda þess.

Við erum kannski ekki alveg sátt við núverandi stjórn. Kvörtum yfir skorti á upplýsingum og margir gagnrýna Icesave-samninginn. Fleiri atriði má nefna, eins og fáránlega sérhagsmunagæslu samgönguráðherra. En þrátt fyrir allt held ég að stjórnin sem nú situr sé skásti kosturinn. Hún er ekki öfundsverð af að taka við hrundu þjóðarbúi og skafa grómtekinn skítinn eftir fyrri stjórnir. Engar ráðstafanir eru vinsælar undir þeim kringumstæðum en látum okkur ekki detta í hug að fyrrverandi ríkisstjórnarflokkar myndu gera betur. Og núverandi stjórn virðist að auki vera alvara með að leita réttlætis - þótt hægt gangi. Réttlæti er grundvallaratriði og vegur mjög þungt. Er ekki rétt að gefa Jóhönnu og Steingrími tækifæri til að halda áfram að moka flórinn? Við vitum að þau gera það af heilum hug og leggja nótt við dag í þágu þjóðarinnar.

Ekki vildi ég vera í þeirra sporum.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Pistill á Morgunvakt Rásar 2 - 3. júlí 2009

Örvænting, örþrifaráð og fórnarlömb græðgi

"Ég er óttaslegin. Það er ekki langt í að ég verði skelfingu lostin. Ekki aðeins vegna óvissrar framtíðar, bæði fjárhagslegrar og annars konar, heldur einnig vegna ókyrrðarinnar, undirtónsins í samfélaginu, undiröldunnar... ...Örvæntingin er skelfileg. Hvað tekur fólk til bragðs sem hefur engu að tapa lengur?"

Þetta skrifaði ég meðal annars í bréfi til allra þingmanna og ráðherra ríkisstjórnarinnar fyrir aðeins 9 dögum. Mig grunaði ekki að svo stuttur tími liði þar til fólk færi að grípa til örþrifaráða. Þessi maður lagði húsið sitt í rúst til að tjá örvæntingu sína og vekja athygli á hvernig farið er með varnarlausar fjölskyldur sem lentu í klónum á siðlausum bankamönnum. Hann, og við öll reyndar, er fórnarlamb græðgi banka- og auðmanna. Hvað tekur sá næsti til bragðs? En þarnæsti... og svo koll af kolli? Ástand og aðstæður þessa manns eru ekkert einsdæmi og táknrænt að láta til skarar skríða á sjálfan þjóðhátíðardaginn þegar Íslendingar halda upp á sjálfstæði þjóðarinnar.

Fréttir Stöðvar 2 og RÚV 17. júní 2009

 

Í tilefni þessa atviks og umræðunnar um "einkalífeyrissjóð" Sigurjóns Þ. Árnasonar gróf ég upp viðtal við hann í Mannamáli frá 10. febrúar 2008. Þá var farið að þrengja að bönkum. Millibankalán urðu illfáanleg um mitt ár 2007 og lausafjárstaða versnaði. Hálfum öðrum mánuði eftir að þetta viðtal birtist, eða 29. mars 2008, stofnaði Sigurjón Icesave í Hollandi. Græðgi hans voru engin takmörk sett. Takið enda sérstaklega eftir orðum hans um græðgi í viðtalinu.

Mannamál 10. febrúar 2008

 

Hér segir Einar Kárason sögur úr gróðærinu og hvernig bankarnir fóru með spariféð sem þeir ryksuguðu til sín bæði hér heima og erlendis. 

Mannamál 9. nóvember 2008

 

Og hér segir Einar söguna af sölu Íslenskra aðalverktaka, hæstaréttardómnum og sinnuleysi ráðamanna sem frömdu lögbrot og ypptu bara öxlum. Hefði hæstaréttardómur verið hunsaður svona gjörsamlega annars staðar í heiminum? Maður spyr sig...

Mannamál 18. maí 2008

 

Margir hafa furðað sig á því í gegnum tíðina hvernig gat staðið á því að Transparency International mældi alltaf svona litla spillingu á Íslandi. Ísland var gjarnan í fyrsta sæti lista yfir MINNST spilltu ríki veraldar. En við vissum mætavel að spilling var hér meiri en víðast hvar. Við hlógum að þessu og botnuðum ekkert í þessum mælingum.

Stundum, þegar verið er að mæla eitthvað, er það svo lítið að það mælist bara alls ekki. Getur verið að spillingin á Íslandi hafi verið svo gríðarleg að mælingarskalarnir náðu ekki utan um hana? Svo geigvænleg að hún mældist bara alls ekki? Maður spyr sig...

Ég um mig frá mér til mín

Þetta gæti orðið svolítið flókið...

Forréttindastéttin og fávitarnir

Mikill er máttur peninga og valds, tengslanetsins og klíkunnar. Sigurjónsmál hin nýjustu eru sambland af ótrúlegri forherðingu, ósvífni og ósannindum. Miðað við fréttaflutning fjölmiðla í gærkvöldi mætti ætla að Sigurjón Þ. Árnason hefði átt einkalífeyrissjóð með a.m.k. 70 milljóna króna innistæðu. Leitað var álits hjá lögmanni Sigurjóns og lögmanni Landsbankans, sem væntanlega er félagi og fyrrverandi samstarfsmaður Sigurjóns. Ekki var leitað til óháðra lögmanna úti í bæ. Ætli það hefði nú ekki þjónað sannleikanum betur. Hér eru fréttir kvöldsins um málið.

Svo kom lögmaður Sigurjóns, Sigurður G. Guðjónsson, í Kastljós og talaði enn um einkalífeyrissjóð Sigurjóns. Dásamlegt.

Ég sinnti erindum fyrir son minn í gær. Hann er í námi erlendis. Ég sótti fyrir hann skattkort og fór með það í bankann. Hann þarf nefnilega að taka út séreignarlífeyrissparnaðinn til að geta lifað. Strákurinn átti um 500.000 krónur í séreignarsparnaði. Ekki há upphæð, en hann er líka ungur. Bankamenn og útrásardólgar sáu til þess að um 322.000 krónur af sparnaðinum töpuðust í hruninu. Hann fær heilar 178.000 íslenskar krónur í sinn hlut. Hann hefur ekki efni á að koma heim og fær enga vinnu. Ég hef ekki efni á að heimsækja hann þegar hann útskrifast. Mér varð hugsað til Sigurjóns og 70 milljónanna hans - og sonar hans, Icesave. Tapaðist ekkert af sparnaði Sigurjóns? Ferðast hann enn á Saga-Class um heiminn og lætur okkur borga reikninginn? Litla 650 milljarða+. Maður spyr sig...

Ég fékk fróðleg bréf í gær frá manni... köllum hann bara Kristján, sem ofbýður umfjöllunin um "einkalífeyrissjóð" Sigurjóns Þ. Árnasonar og ég ætla að birta einn og segja frá því sem ég fann sjálf.

Fyrst sagði Kristján mér frá þessu. Síðan er ekki lengur opinberlega á netinu en ekkert hverfur þaðan alveg. Þarna sjáum við þrjár leiðir til lífeyrissparnaðar, þar á meðal Fjárvörslureikninga. Samkvæmt nýjustu upplýsingum um þá reikninga eru sjóðfélagar í "einkalífeyrissjóði" Sigurjóns 2.514 í janúar 2009 (sjá fylgiskjal neðst í færslu). Lán Sigurjóns er hjá Fjárvörslureikningi III. Á síðunni sem vísað er í er skjal merkt: 3) Samningur um Fjárvörslureikninga Landsbankans-Landsbréfa (sjá líka fylgiskjal neðst í færslu). Skoðum það.

Í samningnum kemur fram að Fjárvörslureikningur III fjárfestir eingöngu í FORTUNA III, alþjóðlegum verðbréfasjóði Landsbréfa (Landsbankans). Fortuna III-sjóðurinn er svokallaður sjóðasjóður, þ.e. sjóður sem fjárfestir aðeins í öðrum sjóðum.

En hvað er þessi Fortuna-sjóður og hvar er hann til húsa? Maður gúglar smá og viti menn - Fortuna-sjóðurinn er með lögheimili á Guernsey. Guernsey er ein af Ermarsundseyjunum, heyrir undir Breta og er skattaskúmaskot á borð við Sviss, Lúxemborg og Bresku Jómfrúreyjar (Tortóla).

Mín takmarkaða þekking á peningum og fjármálum og sáraeinföld rökleiðsla segir mér þetta: Sigurjón Þ. Árnason > Fjárvörslureikningur III > Fortuna III > Guernsey > Skattaskúmaskot dauðans. Einkalífeyrissjóður, hvað?

Fortuna-sjóðurinn og Guernsey er ekkert nýtt. Það er þó nokkuð síðan bankarnir fóru að bjóða t.d. kvótakóngum og öðrum sem höfðu fé milli fingra, vel eða illa fengið, að fela fyrir þá peninga fyrir skattinum. Munið þið eftir þessu, sögunni hans Ara Matt í Silfrinu? Ég fann grein úr Morgunblaðinu frá 6. janúar árið 2000 - fyrir einkavæðingu bankanna - þar sem Landsbankamenn tala fjálglega um "aflandsþjónustu". Það þýðir á mannamáli leiðir til að svíkja undan skatti. Ég fann líka þingsályktunartillögu þriggja þingmanna frá 126. löggjafarþingi 2000-2001 um afnám skattleysissvæða. Um að koma í veg fyrir að fjármagnseigendur og fyrirtæki geti komið sér hjá því að greiða til samfélagsins. Framsaga Ögmundar Jónassonar er hér. Ég leitaði ekki uppi örlög tillögunnar en giska á að hún hafi sofnað í nefnd eða verið stungið ofan í skúffu.

En nóg um hugleiðingar mínar og aftur að bréfum Kristjáns. Ég get ekki státað mig af því að skilja alveg allt sem hann segir, en líklega flest, býst ég við. Gefum Kristjáni orðið:

******************************

Þeir (RÚV) halda áfram að kalla þetta "einkaséreignarsjóð" - það er hugtak sem búið var til af Landsbankanum til að afvegleiða fólk. "Það var einkaséreignarsjóður Sigurjóns í Landsbankanum sem keypti tvö skuldabréf af Sigurjóni" segir á ruv.is - þetta er haft beint upp úr fréttatilkynningu Landsbankans. Þetta orðalag nota bæði bankinn og Sigurður G. að einhverju leyti til þess að gefa inneign Sigurjóns þá ásýnd að hún sé annars eðlis en inneignir allra annarra Íslendinga sem eiga peninga í hinum ýmsu séreignarlífeyrissjóðum.

Þótt menn gefi þessu nöfn á borð við 'einka'séreignarsjóður, er þetta hefðbundinn séreignarlífeyrissparnaður í lífeyrissjóði sem er í vörslu Landsbankans. Sigurjón er einn af sjóðsfélögunum og hans inneign í sjóðnum er ekkert meira 'einka' heldur en hver önnur inneign í séreignarlífeyrissjóðum á Íslandi.

Sjóðsfélagar fá að velja um 'tegund fjárvörslureiknings' sem fjárfest skal í (I, II eða III), en hafi sjóðurinn fjárfest í veðskuldabréfum tryggðum í fasteignum gengur það klárlega gegn skilmálum sjóðsins, sem samþykktir eru af fjármálaráðuneytinu. Hvað þá ef hann fjárfesti í veðskuldabréfum einstakra sjóðsfélaga og með tilliti til inneignar í sjóðnum. Á síðunni sem ég sendi þér fyrr í dag er tengill á annan séreignarsjóð, Íslenska lífeyrissjóðinn, sem einnig býður upp á þrjár leiðir (I, II, III). (Innsk. - sjá viðhengi neðst í færslu). Hann hefur heimild til að kaupa veðskuldabréf, skv. skilmálum. Skilmálar séreignarlífeyrissjóðs verða að vera samþykktir af fjármálaráðuneytinu og ekki voru neinir sérskilmálar fyrir Sigurjón samþykktir þar - enda hefði það ekki verið löglegt.

Hagnaður eða tap af kaupunum á skuldabréfum Sigurjóns koma enda niður á öllum sjóðsfélögum í Fjárvörslureikningi III (eða koma þeim til góða, verði ávöxtun næstu 20 ár undir 3,5%) - ekki eingöngu hluta Sigurjóns. Sjóðurinn fjárfestir fyrir alla í Fjárvörslureikningi III með sama hætti og allir í þeirri leið fá sömu ávöxtun - ávöxtunin er ekki einstaklingsbundin. Hugmyndir um slíkt eru út úr kortinu!

Ef þetta væri heimilt líkt og Sigurður G. heldur fram, væri það aldrei tengt við inneign hvers sjóðsfélaga, heldur væri það hluti af fjárfestingarstefnu sjóðsins að kaupa veðskuldabréf einstaklinga eða lögaðila, tryggð með veði í fasteignum. Það væri ekki bundið við einstaklinga sem ættu háar fjárhæðir hjá sjóðnum, heldur í boði fyrir fyrir annað hvort alla sjóðsfélaga eða allan almenning. Líkt og hefðbundin lífeyrissjóðslán.

Sigurður G. sagði í Kastljósi í kvöld að sjóðsfélagar í sjóðnum sem lánaði Sigurjóni hefðu "fullt forræði yfir" eign sinni í sjóðnum. Þetta er ósatt, þeir hafa einungis val um fjárvörslureikning líkt og segir í skilmálum sjóðsins. Það eru engir aðrir skilmálar sem hafa verið samþykktir fyrir þennan sjóð, með þessa kennitölu, af stjórnvöldum. Sigurður bætti síðan við: "Sigurjón á þennan sjóð" - en hann á ekki meira í sínum sjóð en ég á í mínum 600 þ.kr. sjóð. Og hvorki ég né Sigurjón getum ráðstafað okkar hluta - kerfið er ekki þannig upp sett, heldur skal sjóðsstjórn "móta fjárfestingarstefnu og ávaxta fé sjóðsins með hliðsjón af þeim kjörum sem best eru boðin á hverjum [*] tíma með tilliti til ávöxtunar og áhættu. Stjórn lífeyrissjóðs er heimilt að móta sérstaka fjárfestingarstefnu fyrir hverja deild í deildaskiptum sjóði. " (lög um starfsemi lífeyrissjóða)
[*] eitthvað segir mér að betri kjör hafi verið í boði á markaði með skuldabréf tryggðum með veði í fasteign.

Mergur málsins er auðvitað að þetta er úttekt, en ekki bara lán. Lífeyrissjóðurinn yrði að bjóða öllum öðrum (a.m.k. öllum sjóðsfélögunum) samskonar lán og lánakjör, ef hann ætlaði að komast upp með þetta. En það er auðvitað ekki heimilt skv. skilmálum sjóðsins - sjóðurinn fjárfestir eingöngu erlendis. Þetta held ég að Sigurði hefði vel mátt vera ljóst þegar hann samdi gerninginn.

Þegar Helgi Seljan spurði í viðtalinu: "Þarf hann ekki að borga skatt af þessu?", svaraði Sigurður: "Nei, hann er að taka lán". Þetta er einnig ósatt, komist Sigurjón á einhvern hátt upp með þessa lántöku (líkt og Kaupþingsfólkið virðist vera að komast upp með niðurfellingu persónuábyrgða), mun verða litið á mismun á vaxtakjörunum á láninu og almennum vöxtum á markaði, sem tekjur. En það er annað mál.

Hannes J. Hafstein, lögfræðingur hjá Landsbankanum virðist hafa lagt blessun sína yfir gjörninginn í tölvupósti, dags. 10 des. 2008. Endurritað efni tölvupóstarins er hjálagt. Ég þekki örlítið til Hannesar og einungis af góðu. Í tölvupóstinum kemur fram mjög framsækin lagatúlkun og helst er að sjá af niðurlagi tölvupóstsins að það hafi verið pantað. Ég hef reyndar prófað það á eigin skinni að Sigurður G. getur verið mjög ágengur og þrautseigur, og hef ég séð hann sannfæra fólk á ótrúlega hæfileikaríkan hátt.

Ég bið þig að afsaka kverúlantastílinn á þessum tölvupósti, ég á bara ekki orð yfir gjörðum þessara manna og andvaraleysi fjölmiðla. Aðeins einn fjölmiðill hefur leitað álits utanaðkomandi sérfræðinga, það var Vísir sem spurði formann Landssambands lífeyrissjóða. Af hverju í ósköpunum fær ekki einhver fjölmiðill óhlutdrægan lögfræðing eða lögmann til að skoða þetta mál?

Hér kemur bréfið sem birtist í kvöldfréttunum, með nokkrum innskotum (leturbr. mínar):

--- Endurritað eftir myndskoti í kvöldfréttum sjónvarps, 15. júní 2009.---

From:               Hannes J. Hafstein
Sent:                10. desember 2008  14:47
To:                   Friðrik Nikulásson
Subject:           Einkaséreignarsjóður

Sæll.

Ég er búinn að skoða þetta mál þar sem lagt er til að sjóðurinn kaupi skuldabréf útgefið af sjóðsfélaga en til tryggingar eru fasteignir.

Um fjárfestingarheimildir lífeyrissjóða á þeim séreignarsparnaði sem þeim er falin ávöxtun fer eftir 28. gr. laga nr. 129/1997, um skyldutryggingu lífeyrisréttinda, og þeim samningi sem gerður er við viðkomandi sjóðsfélaga. Ekki er þó heimilt að víkja frá lagaákvæðum um fjárfestingarstefnu. [*]

Þau skuldabréf sem hér eru til skoðunar falla undir 3. tl. 1. mgr. 36. gr. laganna en þar kemur fram að lífeyrissjóði sé m.a. heimilt að ávaxta fé í skuldabréfum tryggðum með veði í fasteign að hámarki 75% af metnu markaðsvirði. Ég geri ráð fyrir að skuldabréfin falli undir þessi skilyrði varðandi veðhlutfall.

Önnur ákvæði varðandi fjárfestingarheimildirnar koma einnig til skoðunar í þessu sambandi. Sérstaklega 5. mgr. 36. gr. þar sem fram kemur að samanlögð eign sjóðsins í verðbréfum útgefnum af sama aðila skuli ekki vera meiri en 10% af hreinni eign sjóðsins.

Í þessu sambandi verður að líta á eign hvers viðskiptavinar í einka-séreignarsjóðum sem sjálfstæðan sjóð í skilningi laganna. [**] Þannig verða fjárfestingar fyrir hvern viðskiptavin að uppfylla skilyrði 36. gr. laga 129/1997.

Með vísan til ofangreinds er niðurstaðan sú að kaup á umræddum skuldabréfum séu heimil að því gefnu að fjárfestingar fyrir viðkomandi viðskiptavin í heild uppfylli skilyrði 36. gr. laga nr. 129/1997. [***]

Kveðja,
Hannes
--------------------------
[*] Það athugist að lögin setja lágmarksviðmið um í hverju sjóðum er heimilt að fjárfesta og að hvaða marki. Síðan er í ákvæðinu gert ráð fyrir að skilmálar (samþykktir af fjármálaráðuneyti sbr. 9. gr. laganna) í samningi milli vörsluaðila og sjóðsfélaga afmarki fjárfestingarheimildir. Fjárfestingarheimildir sjóðsins, leiðum I, II og II sem eru í boði, eru alveg skýrar og þær heimila ekki kaup á skuldabréfum tryggðum með veði í fasteign.

[**] Þetta er lögfræðileg rökleysa. Til að byrja með er um að ræða hefðbundinn séreignarsjóð, hann er ekkert meira ‘einka' heldur en hver annar séreignarsjóður. En fyrst og fremst er út í hött að líta megi á hvern sjóð sem ‘sjálfstæðan sjóð í skilningi laganna'. Þetta hefur reyndar komið fram í fjölmiðlum, formaður Landssambands lífeyrissjóða leiðrétti þennan misskilning. Maður er aðili í séreignarsjóði, það eru ekki til séreignarsjóðir í einkaeigu, með sérstakri sjóðsstjórn og vörsluaðila, sérstökum skilmálum og samþykktum. Og væru þeir til, þá er ekki um það að ræða í tilviki þessa viðskiptavinar.

[***] Með þessu er lögfræðingurinn að segja að, þar sem inneign hvers félaga sé sjálfstæður sjóður (sem reyndar er bull), megi bréf útgefin af einum aðila aldrei fara yfir 10% af nettó inneign. M.ö.o., þessi kaup séu heimil ef bréfin sem útgefin eru af Sigurjóni nema ekki meira en 10% af hreinni eign Sigurjóns sjálfs. Hann verður því að hafa átt a.m.k. 700 milljónir samtals í sínum persónulega séreignarsparnaði, til þess að þetta gæti talist heimilt að mati lögfræðingsins.

Ofan á allt annað, finnst mér kostulegt ef maðurinn er er búinn að læsa 700 m.kr. í séreignarsjóði, en getur ekki losað 70 m.kr. öðruvísi en með því að taka veð út á húsin sín. Það er ágætis bobbi.

*********************************

Sagði Kristján. Forréttindastéttin lítur greinilega á almenning sem fávita - og kemur fram við hann sem slíkan. Ég mótmæli!

Mig langar að skjóta því hér inn að Hannes þessi J. Hafstein, lögmaður Landsbankans sem sagði gjörning Sigurjóns löglegan, er einn innsti koppur í búri Intrum Justitia - innheimtufyrirtækisins sem innheimtir gjaldfallnar skuldir heimilanna, að sögn af hörku, og stórgræðir á því. Einn eigenda Intrum Justitia er Landsbankinn - nú ríkisbanki undir meintri stjórn ríkisstjórnar Íslands.

Sigurvin, sem skrifar oft athugasemdir við bloggpistlana mína, kom með þessa við síðasta pistil: "Einu sinni var náungi sem dró sér fé úr sjóði. Vinirnir í sjóðstjórninni uppgötvuðu fjárdráttinn. "Úps, hann gæti lent í fangelsi, við verðum að gera eitthvað". Og þá var útbúið skuldabréf, veðin voru kannski ekki uppá marga fiska en málinu var samt bjargað - bókhaldið stemmdi.

Þetta er að sjálfsögðu óskylt mál en það er margt skrítið við lánveitingu þessa sjóðs til þessa fyrrverandi bankastjóra, eiginlega eins og þetta hafi verið e.k. "eftiráredding".

Hvers vegna er vísitala september notuð (síðasti mánuður gamla bankans) en ekki nóvember, þegar bréfið er gefið út? Hvernig getur 'einka'sjóður haft sömu kennitölu og almennur sjóður bankans og samt gilt mismunandi lög um þessa "tvo" sjóði. Eru einhver lög til um 'einka'séreignasjóði?

En við getum verið alveg róleg, þetta verður örugglega rannsakað ofan í kjölinn og engin ástæða til að ætla að hér sé eitthvað óhreint á ferð, þetta er jú NÝI bankinn... Kannski sömu einstaklingarnir... en...??

**********************************

Heiða B. Heiðars var handtekin í gær fyrir að setjast á götuna fyrir framan Alþingishúsið og neita að standa upp í mótmælum gegn Icesave-samningnum. Sigurjón Þ. Árnason, höfundur Icesave og fleiri gjörninga, og hans líkar ganga lausir. Hvort þeirra ætli hafi framið stærri glæp gegn íslensku þjóðinni, Heiða eða Sigurjón?

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Fjárvörslureikningur Landsbankans - janúar 2009
• Samningur um Fjárvörslureikninga Landsbankans-Landsbréfa
• Samningur um Íslenska lífeyrissjóðinn
• Tíund - mars 2009
• Tíund - júní 2009

Máttur netsins og framtíð lýðræðis

Sigrún Davíðsdóttir hefur verið einn ötulasti fréttaskýringa- og rannsóknablaðamaður landsins um nokkurt skeið. Sigrún hefur verið með pistla í Speglinum á Rás 1 sem lesa má á vef RÚV hér. Hún hefur líka skrifað margar, góðar fréttaskýringar í Fréttaauka Eyjunnar - sjá hér. Nýjasta fréttaskýring Sigrúnar fjallar um kúlulán Sigurjóns Þ. Árnasonar og er fróðleg lesning í meira lagi. Nú munu þau furðulegu "lánamál" vera á allra vitorði og komin inn á borð hjá FME - alltént annað lánið af tveimur. Þetta mál kom upp á netinu, hélt áfram á netinu og fyrir þrýsting netverja (les. almennings) er það nú til skoðunar. Við væntum þess að málinu verði fylgt fast eftir. Nú reynir á heiðarleika og sjálfstæði embættismannanna.

Meðal þess sem Sigrún segir í fréttaskýringu sinni er þetta: "Í skuldabréfinu kemur í ljós að veðið fyrir láninu er húsið í vesturbænum sem Sigurjón býr í en síðan handskrifað á bréfið að þetta sé ‘eignarhluti Sigurjóns'. Þó kemur fram í undirskriftum bréfsins að eiginkona Sigurjóns er þinglýstur eigandi hússins sem þau hjón búa í. Húsið var fært á eiginkonuna um miðjan október, viku eftir hrun Landsbankans." Því spyr ég: Ef Sigurjón á helming í húsinu hlýtur brunabótamat þess að vera 80 milljónir. Ekki má veðsetja húseign umfram brunabótamat. Ef kona Sigurjóns er skráð fyrir öllu húsinu verður brunabótamat þess að vera 40 milljónir til að geta tekið veð í húsinu fyrir þeirri upphæð. Í báðum tilfellum, Granaskjóli 28 og Bjarnarstíg 4, er brunabótamat húseignar rétt rúmlega "láns"upphæðin eins og sjá má á gögnum Fasteignaskrár Íslands. Það hlýtur því að vera rangt, eins og Sigrún bendir á, sem fram kemur í skuldabréfinu (sjá viðhengi neðst í færslunni) að um "eignarhluta Sigurjóns" sé að ræða.

Eins og fram hefur komið víða kemst Sigurjón hjá því að borga skatt af þessum "lífeyrissparnaði" með því að veita sjálfum sér slík "lán", auk þess sem lög kveða á um að lífeyrissparnað geti fólk aðeins tekið út eftir sextugt. Sigurjón er fæddur 24. júlí 1966 og er því rétt tæplega 43 ára. Hvað segja þeir sem hafa ýmist tapað milljónum úr séreignasjóðum sínum eða öðrum lífeyrissjóðum við þessu? Hvað segja þeir sem tapað hafa aleigunni í hlutabréfum eða sjóðum ýmiss konar sem bankarnir stofnuðu til að ryksuga til sín sparifé fólks og nota það að eigin vild? Maður spyr sig...

Hér er umfjöllun Moggans og Fréttablaðsins í dag. Auk þess vakti þessi frétt á Vísi.is athygli mína. Ég sagði í viðtali við Spegilinn í síðustu viku að fólk fái ekki heildarmyndina af þjóðmálaumræðunni með því að treysta á hefðbundna fjölmiðla - blöð og ljósvakamiðla. Ég stend við það. Eitthvað svipað og miklu fleira sagði ég í 50 mínútna viðtali við Ævar Kjartansson og Ágúst Þór Árnason um daginn. Því viðtali verður útvarpað einhvern af næstu sunnudagsmorgnum í þættinum Framtíð lýðræðis á Rás 1. Máttur netsins er mikill og á eftir að aukast. Netið - bloggið og netmiðlar ýmiss konar - gegna gríðarlega miklu og stóru hlutverki í framtíð lýðræðis á Íslandi.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Skuldabréf Sigurjóns - Granaskjól 28
• Skuldabréf Sigurjóns - Bjarnarstígur 4
• Fjávörslureikningur Landsbankans 30.6.07
• Fasteignaskrá - Veðbandayfirlit - Granaskjól 28
• Fasteignaskrá - Veðbandayfirlit - Bjarnarstígur 4

Hver gætir hvaða hagsmuna?

Nokkrir Pressupennar hafa lagt sig í líma í vikunni við að ófrægja Evu Joly og grafa undan trúverðugleika hennar. Það hefur ekki tekist því fólk sér almennt í gegnum svona hræsnisfullt skítkast. Það er ekki eins auðvelt að ljúga að okkur og áður því nú eru allir á verði og netið sér til þess að upplýsingar berast manna á milli á ljóshraða. Íslenska þjóðin virðist hafa slegið skjaldborg um Evu Joly og ver hana með kjafti og klóm. Enda gerði hún samning við þjóðina eins og hún segir í viðtali í helgarblaði DV. Þar segir Eva m.a.: "Ég lít svo á að ég hafi ekki gert samning við stjórnvöld heldur við þjóðina..." og hún segir jafnframt: "Og ég er þeirrar skoðunar að það sé einmitt í krafti almenningsálitsins sem unnt er að fylgja eftir rannsókninni á bankahruninu." Þetta verðum við öll að taka til okkar. Við erum almenningur og almenningsálitið sem Eva talar um er álit okkar. Við verðum að átta okkur á styrkleika okkar og valdi sem sameinaður hópur. Sundruð fáum við engu framgengt.

Í umfjöllun um þær brigður sem bornar hafa verið á hæfi hennar og Sigríðar Benediktsdóttur vegna almennra orða þeirra um hrunið segir Eva Joly: "Það að mega tjá skoðanir sínar opinberlega eru grundvallarréttindi. Og það má alltaf gera ráð fyrir því að þeir sem mögulega hafa framið efnahagsbrot og eiga hagsmuna að gæta haldi uppi vörnum með ógnunum og tilraunum til þöggunar. Þeir óska þess, sem eru vitanlega draumórar, að reglan um að allir séu saklausir uns sekt er sönnuð komi í veg fyrir grunsemdir og rannsókn mála. En þannig er þetta ekki í raunveruleikanum". Þetta er gott viðtal, ég mæli með því.

Ég mæli líka með að fólk lesi frábæran bloggpistil Jóhanns Haukssonar, Mengun hugarfarsins. Þar veltir Jóhann fyrir sér orðaparinu hæfi-vanhæfi, setur það í samband við völd og áhrif og leggur út af niðurstöðunni. Jóhann vitnar í grein eftir Carsten Valgreen, hagfræðing hjá Danske Bank, sem birtist í Fréttablaðinu 10. janúar sl. Greinina má lesa í heild sinni hér. Jóhann vitnar í þessi orð Carstens: "Ísland er lítið, einsleitt samfélag þar sem innbyrðis tengsl eru mikil. Þetta er bæði mikill styrkleiki og veikleiki. Þetta er rót kreppunnar. Slík samfélagsgerð virkar næstum eins og fjölskylda eða eitt fyrirtæki. Útilokun tiltekinna vandamála og ákvörðun um að þagga þau niður þróast mjög auðveldlega, og af því leiðir að erfitt er að grípa inn í þegar þau hafa hreiðrað um sig."

Carsten Valgreen tók þátt í að skrifa rannsóknarskýrslu um uppsveifluna á Íslandi í mars 2006. Ætli okkur rámi ekki flest í viðbrögð íslenskra stjórnvalda og viðskiptalífsins. Það varð allt vitlaust. Danirnir voru ófrægðir í bak og fyrir, sagðir öfundsjúkir og fleira miður fallegt. Bankarnir fengu menn til að skrifa mótvægisskýrslur og Viðskiptaráð fékk m.a. Tryggva Þór Herbertsson, nú alþingismann Sjálfstæðisflokks, til að skrifa um "fjármálastöðugleikann" á Íslandi. Um þessi viðbrögð segir Carsten meðal annars: "Þetta kom mér þannig fyrir sjónir að allir, þar með talið allir embættismenn, væru staðráðnir í að taka ekki á ástandinu á yfirvegaðan og hlutlægan hátt. Þess í stað gáfu viðbrögð flestra, meðal annars opinberra stofnana til kynna útbreidda hjarðhegðun og hugarfar sem einkenndist af "við á móti þeim" viðhorfi."

Ég hef á tilfinningunni að ófrægingarherferð sú sem nú á sér stað gegn Evu Joly og Sigríði Benediktsdóttur sé í eðli sínu náskyld hinum hörðu viðbrögðum við skýrslu Danske Bank í mars 2006. Afneitun og ófræging. En við höfum lært af reynslunni, er það ekki? Nú spyrjum við gagnrýnna spurninga eins og t.d.: "Hverjir eru það sem ófrægja þær og af hvaða hvötum gera þeir það?" Mér finnst svarið nokkuð augljóst, a.m.k. í sumum tilfellum.

Sigurður G. Guðjónsson er lögmaður Stoða (Jóns Ásgeirs og co.), fyrrverandi stjórnarmaður í Glitni sem var í eigu m.a. Jóns Ásgeirs og nátengdur Sigurjóni Þ. Árnasyni, fyrrverandi bankastjóra Landsbankans. Í sameiningu hafa þeir félagar nú orðið uppvísir að þessu og þessu - fyrir utan allt annað, s.s. Icesave. Eins og sjá má hér eru "lánin" ekki tekin úr einkasjóði Sigurjóns eins og Sigurður G. Guðjónsson hélt fram heldur úr Fjárvörslusjóði Landsbankans sem á fjórða þúsund manns áttu hlut í árið 2007. Sigurður er auk þess svili Björgvins G. Sigurðssonar, fyrrverandi viðskiptaráðherra, sem jós útrásina lofi og hafðist ekki að í aðdraganda hruns og eftir það. Auðvitað vill Sigurður G. Guðjónsson enga rannsókn á hruninu.

Hér er gott dæmi um það sem Jónas Kristjánsson kallar "kranablaðamennsku". Fréttamaður segir "netverja klóra sér í kollinum" (ég brást reyndar allt öðru vísi við) og segir frá 40 milljóna láninu til Sigurjóns.  Fréttamaður talar við Sigurð G. sem segir Sigurjón eiga sinn eigin lífeyrissjóð sem lánið er tekið hjá. Fréttamaðurinn kannar málið ekkert frekar, leitar ekki sannleikans í þessu furðulega máli, en tekur orð Sigurðar G. góð og gild. Þeir sem ekki lesa netmiðla og blogg gætu trúað þessu. Stórhættuleg fréttamennska.

Jónas Fr. Jónsson, fyrrverandi forstjóri Fjármálaeftirlitsins, klagaði Sigríði Benediktsdóttur, sem situr í Rannsóknarnefnd Alþingis, fyrir að viðhafa almenn orð um græðgi og andvaraleysi í aðdraganda hrunsins í skólablaði Yale-háskóla í Bandaríkjunum. Eitthvað sem við höfum öll verið að ræða í allan vetur og er á allra vitorði. Egill Helgason orðaði það einhvern veginn þannig um daginn að Sigríður gæti allt eins hafa sagt að sólin kæmi upp í austri eða að það rigndi oft á Suðurlandi. Jónas Fr. Jónsson gegndi stóru og mikilvægu hlutverki í aðdraganda hrunsins og steinsvaf á verðinum. Það er hreint ótrúlegt að tekið skuli mark á klögumálum hans. Auðvitað vill hann ekki láta rannsaka hrunið.

Ólaf Arnarson á ég ekki eins gott með að skilja. Jú, hann var starfsmaður banka og útrásardólga. Er hann að verja sína gömlu félaga - meðvitað eða ómeðvitað? Ég veit það ekki. Hann talar um misheppnað plott, oflof og að við tilbiðjum Evu Joly. Því er ég ekki sammála. Traust okkar á Evu Joly kemur tilbeiðslu ekkert við. Og hvernig hann dregur trúverðugleika trúnaðarmanna Joly í efa finnst mér eiginlega svolítið skondið. Á sama tíma og hún og Sigríður liggja undir ámæli fyrir að viðhafa almæltan sannleika um hrunið er spurt hvort trúnaðarmenn Evu Joly hafi hagsmuna að gæta. Hvaða hagsmuna? Hvernig dettur Ólafi í hug að konan velji sér trúnaðarmenn sem gætu mögulega haft aðra hagsmuni en þjóðin sjálf - almenningur? Hagsmuni réttlætis. Hvaða hagsmuna er Ólafur að gæta þegar hann dregur dómgreind og hæfi Evu Joly í efa á þennan hátt? Ólafur tjáði sig líka um þetta í Kastljósi föstudagsins - sjá hér.

Valtýr Sigurðsson er sérkapítuli. Ég fjallaði um hann hér og um embættismannakerfið sem hann tilheyrir hér. Þetta viðtal við Valtý verður honum - meðal annars - til ævarandi hneisu.

Agnes Bragadóttir skrifar þessa grein í Sunnudagsmoggann og segir Evu Joly hafa lög að mæla.

Brynjari Níelssyni, hæstaréttarlögmanni, botna ég ekkert í. Ég minnist þess ekki að hafa nokkurn tíma getað tekið undir neitt sem hann segir. Kannski misminnir mig. Í þessari grein í Fréttablaðinu frá í nóvember talar hann um að innviðir samfélagsins séu meira virði en verðbréf sem tapast höfðu. En við höfum aldeilis komist að því, að innviðirnir eru feysknir og fúnir - og viljum nýja innviði. Hann vill ekki kyrrsetja eigur auðmanna eða stofna embætti sérstaks saksóknara. Brynjari finnst kerfið okkar hafa virkað vel. En við höfum komist að því, að það virkaði bara alls ekki. Hér viðrar Brynjar vanþóknun sína á Evu Joly og hér segir hann Evu vera í pólitískri herferð! Í öllum bænum... ég bið þá sem skilja þennan mann að útskýra fyrir mér hvað honum gengur til. Hvers konar manneskja hann er og hvaða hagsmuni hann er að verja - ef einhverja.

Ég held að stjórnvöld og óvildarmenn Evu Joly verði að gera sér grein fyrir að það er rétt sem hún sagði í viðtalinu við DV. Hún gerði samning við þjóðina. Íslenska þjóðin krefst réttlætis og Eva Joly er holdgervingur þess réttlætis. Hún er tákn vonarinnar og þjóðin stendur þétt að baki henni. Hver sá sem reynir að grafa undan rannsókninni með því að ófrægja hana, rægja eða vinna gegn henni er um leið að ófrægja, grafa undan og vinna gegn þjóðinni og réttlætiskennd hennar. Eva Joly á nákvæmlega engra hagsmuna að gæta, en hún er heiðarleg og vill leita sannleika og réttlætis. Samskiptin og upplýsingaflæðið á netinu sér til þess að duldir hagsmunir gagnrýnenda hennar eru grafnir upp og auglýstir rækilega. Almenningur ætlar að standa saman þar til réttlætinu er fullnægt.

Fögur er hlíðin, segir Björg Eva í stórfínum pistli sem ég hvet fólk til að lesa.

Exista, Síminn og Skipti

Ég sé ástæðu til að vekja athygli á athugasemd sem Gunnar Tómasson, hagfræðingur í Bandaríkjunum, skrifaði við síðustu færslu mína. Prjóna svo fleiru aftan við. Leturbreytingar og tenglar eru frá mér komnir.  Þetta skrifar Gunnar:

Sæl Lára Hanna.

Þann 21. apríl sl. sendi ég ábendingu um hugsanleg lagabrot til Páls Hreinssonar, formanns Rannsóknarnefndar Alþingis - sjá hér að neðan. Málið tengist Exista.

Kv. Gunnar

******************

Sæll Páll.

I.
Í eftirfarandi samantekt minni frá því í marz 2008 eru leidd rök að því að yfirtökutilboð Exista í allt hlutafé Skipta...
   1. braut sett skilyrði við einkavæðingu Símans;
   2. skapaði eldri eigendum Exista nokkurra milljarða skaða;
   3. ofmat að sama skapi verðmæti Skipta í bókhaldi Exista; sem
   4. jafngilti margföldu bókhaldsbroti af því tagi sem Jón Ásgeir var sakfelldur fyrir í Héraðsdómi Reykjavíkur 3. maí 2007.

II.
Þann 21. marz 2008 sendi ég eftirfarandi tölvupóst til viðskiptaráðherra:

Sæll Björgvin.

Ég tek mér það bessaleyfi að senda þér hér með umsögn mína um yfirtökutilboð Exista í allt hlutafé Skipta.
Umsögnin er innlegg mitt á viðskiptaþræði málefnin.com.

Virðingarfyllst,
Gunnar Tómasson

III.
Þann 6. apríl 2008 sendi ég eftirfarandi tölvupóst til Umboðsmanns Alþingis:

Hæstvirtur Umboðsmaður Alþingis.
Með hliðsjón af ákvæðum 5. gr. laga nr. 85/1997 leyfi ég mér að senda yður til athugunar í viðhengi lauslega samantekt varðandi embættisfærslu ráðherra í sambandi við nýafstaðin viðskipti í hlutabréfum Skipta.

Virðingarfyllst,
Gunnar Tómasson
[kennitala]

IV.
Viðskiptaráðherra og Umboðsmaður Alþingis létu tölvupóstum mínum ósvarað.

Virðingarfyllst,
Gunnar Tómasson

************

Yfirtökutilboð Exista í allt hlutafé Skipta - brýtur sett skilyrði við einkavæðingu Símans.

1. Í greinargerð framkvæmdanefndar um einkavæðingu dags. 4. apríl 2005 um fyrirkomulag sölu á hluta ríkisins í Landsíma Íslands hf. (sjá hér að neðan) segir m.a. að "Sala bréfa til hóps kjölfestufjárfesta verður háð eftirfarandi skilyrðum", þ.m.t. þessu:

"að tiltekinn hluti keyptra hlutabréfa og ekki minna en 30% af heildarhlutafé félagsins verði af hálfu kaupanda boðinn almenningi og öðrum fjárfestum til kaups fyrir árslok 2007, og sala á hlutum í félaginu til annarra eigi sér ekki stað fyrr en að lokinni slíkri sölu."

2. Viðskipti | mbl.is | 19.3.2008 | 10:48

Exista vill yfirtaka Skipti
Stjórn Exista ákvað á fundi sínum í morgun að leggja fram valfrjálst yfirtökutilboð í allt hlutafé Skipta, móðurfélag Símans. Tilboð Exista hljóðar upp á 6,64 krónur á hlut sem er sama verð og í nýafstöðnu hlutafjárútboði Skipta. Greitt verður með nýjum hlutum í Exista sem verða verðlagðir í samræmi við lokagengi á OMX í gær sem var 10,1 króna á hlut.

Fyrirhugað er að tilboðið standi í átta vikur. Verði gengið að tilboðinu mun Exista leggja til við stjórn Skipta að óskað verði eftir afskráningu félagsins eins fljótt og auðið er.

Stefnt að skráningu á ný síðar.

Í tilkynningu til kauphallar OMX er kemur fram að ástæða tilboðs Exista er sú að félagið telur ekki vera grundvöll fyrir eðlilega verðmyndun með hlutabréf Skipta á markaði í ljósi niðurstöðu nýafstaðins hlutafjárútboðs og þeirra óvenjulega erfiðu markaðsaðstæðna sem nú ríkja.

Vegna samþjappaðs eignarhalds og markaðsaðstæðna eru verulegar líkur á því að félagið og hluthafar þess muni ekki njóta þeirra kosta sem fylgja skráningu í kauphöll. Stefnt er að því að kanna skráningu félagsins á ný þegar aukið jafnvægi verður komið á fjármálamörkuðum.

„Það er mat Exista að tilboðsverðið, 6,64 krónur á hlut, endurspegli á sanngjarnan hátt núverandi raunvirði Skipta í samanburði við önnur fjarskiptafyrirtæki á markaði og nýlegar yfirtökur á sambærilegum fyrirtækjum.

Exista og dótturfélög þess eiga þegar 43,68% hlutafjár í Skiptum og gerir Exista tilboð í alla útistandandi hluti félagsins. Verði tilboðið samþykkt mun stjórn Exista nýta heimild í samþykktum félagsins til útgáfu allt að 2.846.026.330 nýrra hluta í Exista. Hlutafé Exista mun því að hámarki aukast úr 11.361.092.458 hlutum í allt að 14.207.118.788 hluti og eigið fé félagsins mun aukast um allt að 28,7 milljarða króna," samkvæmt tilkynningu.

Tilboðið er háð skilyrði um samþykki samkeppnisyfirvalda að því marki sem það kann að vera áskilið lögum samkvæmt.

Skipti voru skráð í Kauphöll OMX á Íslandi í dag í kjölfar hlutafjárútboðs.

Útboðið og skráning félagsins á hlutabréfamarkað var í samræmi við ákvæði kaupsamnings sem upphaflega var gerður við sölu ríkisins á 98,8% hlut í Landssíma Íslands hf. árið 2005.

Í útboðinu, sem stóð frá 10. til 13. mars 2008, var almenningi og öðrum fjárfestum boðið að kaupa 30% hlutafjár félagsins. Einungis seldust um 7,5% hlutafjár í félaginu.

3. Skilyrði um sölu 30% hlutabréfa til almennings og annarra fjárfesta var án fyrirvara um hugsanlegt söluverð:

Fyrirkomulag sölu á hlut ríkisins í Landssíma Íslands hf.

Framkvæmdanefnd um einkavæðingu hefur að undanförnu unnið að undirbúningi við sölu á hlutabréfum í Landssíma Íslands (Símanum) í samræmi við þá stefnu sem ríkisstjórnin og ráðherranefnd um einkavæðingu hafa markað.

Ákveðið hefur verið að selja eftirstandandi hlut ríkisins (98,8%) í einu lagi einum hóp kjölfestufjárfesta. Sala bréfa til hóps kjölfestufjárfesta verður háð eftirfarandi skilyrðum:
- að enginn einn einstakur aðili, skyldir eða tengdir aðilar, eignist stærri hlut í Símanum, eða í félagi sem stofnað er til kaupa á hlut í ríkisins í Símanum, en 45%, beint eða óbeint, fram að skráningu félagsins á Aðallista í Kauphöll.
- að tiltekinn hluti keyptra hlutabréfa og ekki minna en 30% af heildarhlutafé félagsins verði af hálfu kaupanda boðinn almenningi og öðrum fjárfestum til kaups fyrir árslok 2007, og sala á hlutum í félaginu til annarra eigi sér ekki stað fyrr en að lokinni slíkri sölu.
- að Síminn verði skráður á Aðallista Kauphallar hér á landi að uppfylltum skilyrðum Kauphallarinnar samhliða sölu til almennings og annarra fjárfesta, og innlausnarrétti verði ekki beitt gagnvart núverandi hluthöfum í Símanum (1,2%) fram að skráningu félagsins á Aðallista Kauphallar.
- að kjölfestufjárfestir fari ekki með eignaraðild, beina eða óbeina, í fyrirtækjum í samkeppni við Símann hér á landi.

Allir áhugasamir aðilar, sem hafa til þess getu, nægjanlega reynslu og fjárhagslegan styrk til að ljúka kaupum, koma til greina sem kaupendur. Upplýsingar um gang söluferlisins verða gefnar út með reglulegu millibili, en eðli máls samkvæmt verða ákveðnar upplýsingar varðandi söluferlið bundnar trúnaði, sem og til að viðhalda forsendum til samkeppni.

Stefnt er að því að ljúka söluferlinu í júlí n.k. Framkvæmdanefnd um einkavæðingu áskilur sér rétt til þess að hafna öllum tilboðum. Ráðherranefnd um einkavæðingu tekur ákvörðun um við hvaða aðila verður samið, að fengnum tillögum framkvæmdanefndar um einkavæðingu.

Við mat á tilboðum verður meðal annars horft til verðs, fjárhagslegs styrks og lýsingar á fjármögnun, reynslu af rekstri fyrirtækja, hugmynda og framtíðarsýn varðandi rekstur Símans, starfsmenn fyrirtækisins og þjónustu í þéttbýli og dreifbýli næstu fimm árin, og annarra viðeigandi þátta.

Ráðgjafar- og fjármálafyrirtækið Morgan Stanley í Lundúnum er framkvæmdanefnd um einkavæðingu til ráðgjafar við undirbúning sölu.

Reykjavík, 4. apríl 2005
Framkvæmdanefnd um einkavæðingu

4. Í markaðshagkerfi eins og því íslenzka ræðst raunvirði hlutabréfa af aðstæðum á hlutabréfamarkaði hverju sinni. Verð sem mætir ekki væntingum samningsaðila réttlætir því ekki að skilyrði um sölu bréfa til kjölfestufjárfesta séu sniðgengin.
5. Þann [3. maí 2007] var Jón Ásgeir Jóhannesson sakfelldur í Héraðsdómi Reykjavíkur fyrir "meiri háttar bókhaldsbrot með því að hafa látið rangfæra bókhald Baugs hf., átt þátt í að búin væru til gögn sem ekki áttu sér stoð í viðskiptum við aðra aðila og hagað bókhaldi Baugs hf. með þeim hætti að það gæfi ranga mynd af viðskiptum og notkun fjármuna."
6. Undirtektir almennings og annarra fjárfesta við útboðið á 30% hlutafjár Skipta jafngilda ótvíræðri staðfestingu á því að útboðsgengið 6,64 krónur á hlut var verulega umfram raunverulegt markaðsvirði.
7. Ef yfirtökutilboð Exista á öllum útistandandi hlutum í Skiptum á genginu 6,64 gengur eftir, þá mun útgáfa 2.846.026.330 nýrra hluta í Exista skapa eigendum þeirra 11.361.092.458 hluta sem fyrir eru tjón að upphæð mismuninum á 6,64 krónum og raunverulegu markaðsvirði x 2.846.026.330 - e.t.v. tjón upp á nokkra milljarða króna.
8. Eftir yfirtökuna myndi verðmæti Skipta í bókhaldi Exista vera ofmetið að sama skapi.
9. Meint bókhaldsbrot Jóns Ásgeirs Jóhannessonar fólst í því að hafa "látið færa til eignar (........) í bókhaldi Baugs hf. og til tekna hjá Baugi hf., sem lækkuð vörukaup, kr. 61.915.000 á grundvelli rangs og tilhæfulauss kreditreiknings (afsláttarreiknings) frá Nordica Inc., Miami í Flórída í Bandaríkjunum, dagsetts 30. ágúst 2001, að fjárhæð USD 589.890, sem jafngilti kr. 61.915.000 á færsludegi."
10. Hliðstætt bókhaldsbrot virðist blasa við ef yfirtökutilboð Exista á öllum útistandandi hlutum í Skiptum gengur eftir.

 *************************

Svo mörg voru orð Gunnars. Ekki get ég hrakið þau. Einhver...? Hér má sjá sitthvað um einkavæðingu Símans, bankanna og fleiri ríkisfyrirtækja á vef Forsætisráðuneytisins.

Þessu tengt - í október skrifaði Agnar Kr. Þorsteinsson bloggpistil þar sem hann sagði farir sínar ekki sléttar í viðskiptum við Exista. Agnar sagði frá grein sem hann hafði skrifað og birtist í Morgunblaðinu 4. júlí 2008. Hér er hún. Smellið þar til læsileg stærð fæst.

Strax daginn eftir, 5. júlí, birtist lítil svargrein frá framkvæmdastjóra samskiptasviðs Existu - og hann fékk rammagrein, hvorki meira né minna. Það fær ekki hver sem er.

Í desember tóku Bakkabræður yfir Exista eins og mbl.is greinir frá hér. Í apríl fengu svo hluthafar Exista yfirtökutilboð þar sem þeim voru boðnir 2 aurar - 0,02 krónur - fyrir hlut sinn í Exista. Um þetta skrifar Agnar aftur fínan bloggpistil 19. apríl.

Að lokum er hér ítarlegur fréttauki af Eyjunni eftir Sigrúnu Davíðsdóttur með fyrirsögninni Hversu lengi lifir Exista? Þessi mál eru öll með þvílíkum ólíkindum að það hálfa væri nóg.