Kastljós og spillingarsprengjurnar

Ég hef hrósað Kastljósi ítrekað undanfarið og held því áfram, og ekki að ástæðulausu. Þau eru að grafa upp og segja frá ýmiss konar spillingu, hagsmunatengslum og siðleysi í stjórnkerfinu. Í kvöld var það Tryggvi Jónsson, vera hans í Landsbankanum og hverjir skipaðir eru í skilanefndir gömlu bankanna. Margt vekur athygli hér og ég spyr bara: Er nokkur furða að fólk mótmæli svona yfirgengilegum, siðferðilegum sóðaskap? Mér er slétt sama þótt "ekki sé verið að brjóta nein lög"! Þetta er vítaverður dómgreindarskortur og óþolandi að hver vísi svo á annan með sakleysissvip. Höldum áfram að mótmæla svona vinnubrögðum!

Kastljós í kvöld, 17. desember 2008

 

Kastljós sl. fimmtudagskvöld, 11. desember 2008

 

Þessu nátengt - Fréttablaðið í dag, 17. desember 2008

 

Síðasti borgarafundurinn fyrir jól

Í kvöld kl. 20 verður síðasti borgarafundurinn fyrir jól að Borgartúni 3 þar sem samtökin hafa aðstöðu. Fundurinn á að fjalla um spillingu og hringamyndun í viðskiptalífinu - mjög aktúelt umræðuefni á Íslandi í dag. Gestir fundarins verða Óli Björn Kárason, ritstjóri, og Gunnar Axel Axelsson, viðskiptafræðingur og bloggari. Í sarpinum má finna þá báða í ýmsum sjónvarpsþáttum.

Spaugstofan lætur sér ekkert mannlegt óviðkomandi og hefur aldrei verið beittari en upp á síðkastið. Þeir félagar lögðu sitt af mörkum á fjölmennasta fundinum hingað til, þegar ráðherrar og þingmenn mættu í Háskólabíó. Muna ekki allir sem voru á fundinum eftir þessum spurningum... og svörum?

Spilling, hringamyndanir og viðskiptatengsl eru yfir og allt um kring og verið er að moka flórinn daglega. Og hann er mikill og daunillur. Þessi grein birtist í Fréttablaðinu í dag og fjallar um hvernig lykilpersónur bankahrunsins tengjast á einn eða annan hátt. Smellið þar til læsileg stærð fæst.

Spillingartengsl, pólitísk ábyrgð, skattaskjól og DV

Þetta viðtal Þóru Kristínar við Bjarna Harðarson verða allir að sjá. Þarna staðfestir Bjarni almannaróm og það svo um munar og kallar það alvarlega spillingu. Játar sök á sinn flokk, hvað þá annað.

Það var ekki auðmýktinni fyrir að fara hjá Björgvin G. í viðtali í fréttum Stöðvar 2 í kvöld. Gott að fá innslagið þegar Björgvin spurði snúðugt: "Hvaða mál eru það sérstaklega"? Heldur hann að fólk hafi SVONA mikið gullfiskaminni?

Þetta var í tíufréttum RÚV í kvöld - hagur af útrásinni lítill og peningum komið undan í erlend skattaskjól. Ísland, eitt landa, hunsaði tilmæli OECD um herta löggjöf. Skyldi þetta mál tengjast því sem Bjarni var að segja? Reyni svo einhver að segja að ábyrgð stjórnvalda sé léttvæg! Það er ansi aum aðgerð að skipta bara út nokkrum ráðherrum!

Svo var fjallað meira um Reynismál Traustasonar og DV í Kastljósi. Fín eftirfylgni og mikið svakalega var ég sammála Þóru Kristínu - í einu og öllu. Hún glansar í hverju málinu á fætur öðru. Agnes Braga og Sigurður G. ræddu þetta mál líka meðal annarra í Íslandi í dag, sjá hér.

 Hér er yfirlýsingin frá Reyni Traustasyni sem þau voru með og vitnuðu í.

 

Enn eitt upplýsingavígið fallið með skömm

Ég tek undir með Þórhalli hér. Þetta símaviðtal átti fullt erindi við almenning. Ýjað hefur verið að undirlægjuhætti einstakra ritstjóra eða blaðamanna gagnvart eigendum sínum eða öðrum fjársterkum aðilum sem eru í aðstöðu til að skaða þá en engin konkret dæmi komið upp á yfirborðið - fyrr en núna. Mér fannst þetta koma úr hörðustu átt, frá manninum sem hefur talað af kokhreysti um sjálfstæða ritstjórn sína og hvers sonur skrifaði þetta 10. október sl. Eftir fyrri yfirlýsingar er fall Reynis himinhátt og trúverðugleikinn gjörsamlega horfinn. Þetta er þyngra en tárum taki.

Þetta var nefnilega ekkert smámál. Að Sigurjón hafi enn verið með krumlurnar í Landsbankanum á einn eða annan hátt, kippandi í spotta fyrir aðalskuldarana, Jón Ásgeir og Stoðir - það er stórmál sem enginn fjölmiðill hefur ennþá grafið almennilega upp. Hver hótaði Reyni? Hver grátbað Reyni? Ég held ekki að það hafi verið Björgólfur. Frekar Jón Ásgeir, Hreinn, Sigurjón eða... ja, koma fleiri til greina? Eflaust. Hver er/var viðskiptabanki DV eða rekstraraðila þess? Var hótað að gjaldfella lán? Loka sjoppunni? Reynir talar ekki nógu skýrt út um það. En hann verður að gera það. Allra hluta vegna - ekki síst fólksins í landinu. Við VERÐUM að geta treyst einhverjum og það eru ansi fáir eftir. Og ef Reynir gerir alvöru úr þeirri hótun sinni að lögsækja Jón Bjarka og/eða RÚV gengur hann endanlega frá orðstír sínum dauðum.

Og viðbrögð hins óþekkta, grátbiðjandi og hótandi manns bera þess síður en svo merki að þetta sé smámál. Þvert á móti. Þá hefði kannski ekki verið svona hart lagt að ritstjóranum að birta ekki frétt sem áður hafði þó birst á Eyjunni. Hverjir aðrir en Sigurjón, sem Jón Bjarki talaði við í síma, vissu að verið væri að vinna fréttina?

Ég þurfti að vinna í kvöld en hef ekki getað það. Mér hefur verið líkamlega illt, mér er ennþá bumbult og ég er óendanlega sorgmædd. Mér finnst einhvern veginn að allir séu í því að svíkja þjóðina, ljúga að henni og gefa skít í hana. En ekki Jón Bjarki. Ég tek ofan fyrir stráknum - þetta heitir að vera ærlegur og láta stjórnast af sannfæringu sinni. Það mættu fleiri gera, ekki síst þingmennirnir. Ég vona að fleiri blaðamenn feti í fótspor Jóns Bjarka og þeim veitir greinilega ekkert af því að vera með upptökutæki á sér í framtíðinni.

Kastljósið 15. desember 2008 - útskrift af samtalinu er hér

 

Sýn Henrýs Þórs á málið

Litið um öxl á orð, efndir, álit og yfirlýsingar

Lesendur þessarar síðu vita að mér finnst oft fróðlegt að líta um öxl. Rifja upp orð, efndir, álit og yfirlýsingar, bera saman og spá í hver hefur haft rétt fyrir sér og hver rangt - og hvað er á bak við orð manna. Upphaflega ætlaði ég aðeins að birta tvö myndbönd en þetta vatt upp á sig. Ég á svo mikið efni í gullakistunni að erfitt er að velja og hafna.

Lítum til að byrja með á nýársávarp forsætisráðherra frá 31. desember 2007, fyrir næstum ári síðan. Eðli slíkra ávarpa er að vera innihaldslaust, upphafið, staðlað kjaftæði um allt og ekkert og þetta ávarp er engin undantekning. Eftir hálfan mánuð fáum við nýtt ávarp. Það þarf ekki að vera spámannlega vaxinn til að vita hve gjörólíkt það verður. Í þessu nýársávarpi er tæpt á öllu þessu klassíska blaðri = við erum svo góð í náttúruvernd (kanntu annan, Geir?), orkan okkar er svo hrein og endurnýjanleg (meðvituð lygi), efnahagurinn er mjög traustur (), sama, gamla mærðin um tungumálið, rithöfundana sem varðveita það o.s.frv. sem er gleymt um leið og ávarpinu lýkur - sem sagt, allt er í góðu lagi = tómt bull. En... pöpullinn, sem enn lítur upp til valdsins og trúir því, er friðaður.

Hér er aftur á móti "áramótaávarp" Sigurjóns Þ. Árnasonar, þáverandi bankastjóra Landsbankans, frá 28. janúar 2008 - eftir ársuppgjör bankans. Hann lætur þess ekki getið að lokað hafi verið fyrir millibankalán til íslenskra banka um mitt ár 2007 og að þá hafi bankinn sótt eyðslufé í vasa sparifjáreigenda ýmissa landa með góðum árangri. Sigurjón fékk bónusinn sinn og bankinn græddi á pappírunum eins og sést á sjálfumglöðum svipnum á bankastjóranum. Takið sérstaklega eftir annars vegar kröfum Sigurjóns til stjórnvalda hvað "jákvæða umgjörð fjármálastofnana" varðar og hins vegar meðvirkni fréttamannsins og leiðandi spurningum hans. Hlustið líka á orð Sigurjóns um allt eftirlitið sem bankarnir þurfi að sæta sem nú hefur komið í ljós að var nákvæmlega ekkert. Ekki neitt. 

Það er varla hægt að hafa svona yfirlit án innkomu Hannesar Hólmsteins Gissurarsonar. Hann er fenómen sem, þrátt fyrir andstreymi, gefst aldrei upp. Gengur ekki af trúnni hvað sem á dynur. Fróðlegt væri að fá "einkaviðtal" við Hannes Hólmstein í Kastljósi eða Silfrinu núna og heyra skýringarnar og réttlætingarnar sem frá honum kæmu. Eða kannski uppgjöfina? En VARÚÐ - í Sjálfstæðisflokknum eru fjölmargir lærisveinar hans, þar af þó nokkrir á Alþingi. Þetta viðtal er frá 4. apríl 2008.

Þetta viðtal við viðskiptablaðamann hjá Daily Telegraph, Ambrose Evans-Pritchard, er mjög athyglisvert. Hann hefur bæði rétt og rangt fyrir sér - vitum við núna. En varla er annað hægt en að líta á orð hans sem alvarlega viðvörun. Hver hlustaði? Athugið aftur leiðandi spurningar og hvernig fréttamaðurinn kemur inn með sín prívatinnslög. Viðtalið er frá 27. júní 2008 og hvað var þá að gerast hjá íslenskum stjórnvöldum? Allir á leið í sumarfrí eða...?

Að lokum kemur neyðarlagaávarp Geirs Haarde, forsætisráðherra. Bara svona til upprifjunar. Gríðarlega mikið vatn hefur runnið til sjávar síðan þetta ávarp var flutt og daglega hefur verið grafinn upp þvílíkur spillingarskítur að það hálfa væri nóg. Lögfræðingar draga neyðarlögin í efa, enda samin undir pressu á örskömmum tíma, en það er alltaf gott að rifja upp - við erum svo fjári fljót að gleyma. Ávarpið er frá 6. október sl., fyrir 2 mánuðum og 9 dögum - og 9 mánuðum og 6 dögum frá nýársávarpinu.

Ég hef aldrei hampað Steingrími J., hugnast hann ekkert sérstaklega þótt ég viðurkenni fúslega að vera stöku sinnum sammála honum. En þegar ég rakst á þetta mátti ég til með að hafa það með sem nokkurs konar  "punchline" eða lokahnykk á færsluna. Eins og sjá má er þetta úr Kryddsíld Stöðvar 2 á gamlársdag 2007.

Kverúlantasilfur dagsins

Í Silfrinu voru fjömargir eðalkverúlantar en aðeins einn málsmetandi maður samkvæmt skilgreiningu DV, Illugi Gunnarsson, alþingismaður og fyrrverandi stjórnarmaður í sjóði 9 hjá gamla Glitni sem mikið hefur verið fjallað um. Lesið skoðun Þorleifs Ágústsonar á Illuga þætti í Silfrinu. Ég held að Agli verði seint fullþakkað fyrir þátt hans í að veita aðhald og fletta ofan af spillingunni í íslensku þjóðfélagi, bæði í Silfrinu og á blogginu.

En hér er þátturinn - í bútum eins og venjulega. Ég vil enn og aftur ítreka þá skoðun mína að lengja þáttinn, það veitir ekkert af í þessu ástandi. Beini því erindi beint til Páls Magnússonar að þessu sinni.

Vettvangur dagsins - Helgi Áss,  Eygló, Magnús og Þráinn

 Illugi Gunnarsson, "málsmetandi" alþingismaður

 

Símaviðtal við Sigrúnu Davíðsdóttur í London

 

Indriði H. Þorláksson, hagfræðingur og fyrrverandi ríkisskattstjóri

 

Jóhann G. Ásgrímsson, viðskiptafræðingur

 

Jón Gerald Sullenberger - ég styð lágvöruverslunina hans

 

Paul Hawken, rithöfundur og umhverfisverndarsinni.
Hér er viðtal við hann í Mogganum í dag
og hér er pistill Stefáns Gísla um Paul

 

Dagur hins gljáfægða Silfurs

Sunnudagar eru dagar Silfurs sem ég er að horfa og hlusta á í þessum skrifuðu orðum. Þar eru núna þessir líka flottu kverúlantar eins og Þráinn Bertelsson, Magnús Þór Sigmundsson og fleiri þótt þátturinn sé rétt nýbyrjaður.

Þegar ég sá þetta sandkorn í DV fauk í mig í fyrstu en fljótlega rann mér reiðin og mér fannst þetta bara fyndið. Þetta var einmitt þvert á það sem fólk talar og skrifar um þar sem öllum finnst fjarvera "málsmetandi manna" alveg dásamleg. Ég kynnti mér uppruna orðanna "kverúlant" og "málsmetandi" og hló enn meira að DV. Leit síðan yfir þessa færslu Egils og skildi enn betur hvaða hagsmunir voru á bak við sandkornið og var stolt af veru minni meðal kverúlantanna. En ég varð fyrir vonbrigðum með DV því það hefur verið að gera góða hluti. Þetta var ótrúleg lágkúra og eins rangt og frekast gat verið. Annars getur fólk dæmt sjálft - hér er hægt að horfa á allt Silfur vetrarins og meira til.

Tveimur dögum seinna dró DV svolítið í land og hrósaði Agli fyrir Kiljuna. Sagði meira að segja að margir sem koma í Silfrið séu ekki "kverúlantar". Ég varð fyrir vonbrigðum - aftur. Það var nefnilega orðið flott að vera Silfurkverúlant - alveg eins og mótmælaskríll. En allt er í heiminum hverfult.

Henrý Þór hefur skilning á þessu og kom með sína túlkun á tilgangi DV með kverúlantastimplinum á Silfrið og gesti þess. Ég held að hann hafi alveg hárrétt fyrir sér.

Þagað í háværum, hljómmiklum kór

Ég þagði í 17 mínútur á Austurvelli í gær og fór létt með það. Ég er nefnilega jafnvíg á hvoru tveggja - að þegja og tala. Ég heyrði lágværar raddir pískra af og til og ég heyrði ekki betur en að það væru allt karlaraddir, þvert á goðsögnina. En andrúmsloftið var alveg einstakt... svolítið rafmagnað og þrungið einhverju sem ég kann ekki að skýra. Samkennd, kannski. Það var að minnsta kosti hávær og og mikill hljómur í þessum þögla kór. Þegar ég kom voru ekki margir mættir en svo dreif fólk að úr öllum áttum rétt fyrir þrjú og ég gæti vel trúað að um 1.500 til 2.000 manns hafi verið á Austurvelli. Mér fannst það fínt - en hvar voruð þið hin?

Það var vel til fundið hjá Herði að lesa upp ártal á mínútufresti, frá 1991 til 2008. Táknrænt fyrir efnahagsstjórn Flokksins sem hefur átt stærstan þátt í að steypa þjóðinni í glötun - en ekki hjálparlaust. Hinn Flokkurinn átti sinn þátt í því og þriðji Flokkurinn blandast æ meira í málið. Eftir að þagnarstundinni lauk var Neyðarstjórn kvenna með uppákomu þar sem þær brenndu ja... feðgaveldið eins og stóð á einu skiltinu þeirra og væntanlega voru þær að vísa í synina (t.d. Árna Mathiesen og Björn Bjarnason) sem þykjast eiga tilkall til valda bara af því þeir eru synir feðra sinna. Eða Bjarna Ben sem nú virðist ætla að gera tilkall til forystu í Flokknum með nafnið eitt að vopni og ættina undir sér. Ég get ekki séð að hann hafi neitt það til að bera sem gerir hann hæfan í valdastól að eigin verðleikum. Ef svo er hefur það farið alveg fram hjá mér. Kannski afsannar hann það ef töggur eru í honum. En eitt má hann eiga - hann hefur þorað að viðra skoðanir sem eru í andstöðu við borðorð Davíðs. En aldrei einn. Nei, aldrei einn - alltaf í slagtogi við Illuga Gunnarsson, félaga sinn.

Það er fróðlegt að renna yfir skrif fólks um þessa atburði dagsins og mótmælafundina almennt. Sumir eru harðákveðnir í að eitthvert pólitískt afl sé á bak við fundina sem Hörður Torfason hefur skipulagt 10 laugardaga í röð. En ég veit fyrir víst að svo er ekki og er því sallaróleg yfir slíku bulli. Svo virðast aðrir hafa túlkað aðgerðir kvennanna þannig að þær beinist gegn forræðislausum feðrum af því orðið "feðraveldi" var nefnt í fréttum. Ég komst ekki nógu nálægt tunnunni sem kveikt var í til að heyra það sem þar var sagt en nógu nálægt til að sjá orðið "feðgaveldi" sem er auðvitað allt önnur merking. Auðvitað er fráleitt að forræðislausir feður hafi á neinn hátt verið skotspónn þeirra. En svona er fólki stundum mikið í mun að mistúlka alla hluti.

Maður einn fer mikinn þessa dagana og vikurnar, heim kominn úr sjálfskipaðri útlegð og alltaf með fulla vasa fjár sem enginn veit hvaðan kemur. Hann þenur sig á bloggsíðum, vefsíðum og í fjölmiðlum og fárast yfir því að fá ekki að ryðjast inn á fundi eða upp á svið og láta ófriðlega eins og er hans vandi. Hann virðist ekki skilja að fólk almennt vill ekkert með hann hafa, hefur fengið nóg af honum og að hann er hvergi velkominn... í það minnsta óvíða. Hann skilur ekki að hann er óvelkominn en reynir að ryðjast áfram með offorsi, valta yfir allt og alla og eys síðan aur, skít og lygum yfir fólk þegar það tekst ekki. Undarlegur andskoti. Ég held að flestir viti um hvern ræðir og mér finnst furðulegt hvað fjölmiðlar eru viljugir að tala við hann - vitandi allt um manninn.

Hér er umfjöllun sjónvarpsstöðvanna af fundinum í gær. Myndirnar með færslunni finnst mér eiginlega ómögulegar, því ég er ekki nógu há í loftinu til að fá betri yfirsýn yfir fundarmenn. Ég stóð um stund við hlið Geirs Jóns við myndatökuna, sem er með hávaxnari mönnum, og datt í hug að biðja hann að taka mig á háhest - en kunni ekki við það. Veit ekki hvernig hann er í bakinu, blessaður.

Ef einhver velkist í vafa um...

...hvort mæta eigi á Austurvöll klukkan 15 í dag og taka þátt í 17 mínútna kyrrðar- og friðarstund - sem ég vil líka kalla sorgarstund - er kannski rétt að horfa á þetta myndband og skoða hug sinn. Sumir hafa eflaust hugsað með sér að þeim sé slétt sama þótt tóbak og áfengi hækki - en átta sig ekki á að sú hækkun, auk eldsneytishækkunar, veldur því að verðbólgan hækkar og verðtrygging húsnæðislánanna - þ.e. afborgarnir af lánunum hækka og eftirstöðvarnar líka. VARÚÐ - Þetta er bara byrjunin.

Íhugið vandlega það sem hér kemur fram.

Sjáumst á Austurvelli klukkan þrjú í dag! Gefið ykkur tíma - það borgar sig!

Baneitraður brandari?

Undanfarnar vikur hefur Morgunblaðið verið ansi öflugt, komið með margar góðar fréttaskýringar og umfjöllun um efnahagshrunið og aðdraganda þess frá ýmsum hliðum. Blaðamenn Moggans hafa stungið á kýlum, flett ofan af spillingu og  fylgt málum óvenju vel eftir miðað við þá staðreynd að ótrúlegustu spillingar- og stórmál sem þarfnast umfjöllunar hafa komið upp nánast á hverjum einasta degi. Fleiri síður hafa verið lagðar undir aðsendar greinar þar sem fjölmargir Íslendingar, þekktir og óþekktir, hafa farið á kostum. Fólk hefur gagnrýnt, hrósað og stungið upp á alls konar lausnum. Þar hefur einna mest borið á nýsköpun og sprotafyrirtækjum sem framtíðarlausnum. Fólk hefur verið mestan part málefnalegt og sýnt heilbrigða skynsemi. Óvenju lítið bull hefur slæðst með miðað við fjölda greina. Það má sem sagt margt gott segja um frammistöðu Morgunblaðsins undanfarnar vikur þótt ýmislegt megi auðvitað gagnrýna líka.

Mér brá í brún þegar ég sá stutta grein í heiðursramma í Mogganum í dag. Ef hún hefði verið eftir einhvern óbreyttan úti í bæ hefði ég í versta falli afgreitt hana sem kjánalega. En greinin er ekki eftir mann úti í bæ, heldur fjármálaráðherra Íslendinga, Árna M. Mathiesen. Mann sem hefur gegnt ráðherraembættum árum saman, sýnt af sér fádæma roluskap og spillingu auk þess að hafa sáralítið sem ekkert til málanna að leggja og neita að upplýsa um fjárhagsleg tengsl sín við bankastofnanir. Hann ætlar nú að hækka skatta og ótalmargt fleira sem var m.a. rætt í Kastljósi í gærkvöldi eins og sjá má hér.

En fjármálaráðherra fjallaði ekki um skattamál og ég er ekki alveg búin að átta mig á tilgangi greinarinnar og hvað ráðherranum gengur til með birtingu hennar, en tökum dæmi: "Við uppfærslu fjárlaga er lagður grunnur að framkvæmdum sem í verður ráðist á næsta ári. Skiptir máli að þær séu vel ígrundaðar, og forgangsraðað verði út frá eftirfarandi forsendum: Þær séu arðbærar til skemmri og lengri tíma, séu mannaflsfrekar, bæði á undirbúnings- og framkvæmdatímabili, skapi atvinnu á því svæði þar sem mest hefur dregið úr atvinnuframboði og kalli ekki á mikinn innflutning aðfanga." Hvað er Árni að tala um hér? Þó ekki virkjanir og álver! Þá er hann enn meiri kjáni en ég hélt. Hér hefur komið fram hver sérfræðingurinn á fætur öðrum undanfarnar vikur og varað við slíku óráði sem fælist í því að slá enn fleiri og hærri lán í útlöndum - ef þau þá fást. Þjóðin er gjörsamlega að drukkna í skuldafeni og ekki er á bætandi.

Ég gæti tínt til ótal fleiri ástæður en í bili nægir að nefna eiturefnið brennisteinsvetni sem jarðgufuvirkjanir þær sem áætlað er að reisa til að knýja álverin í Helguvík og á Bakka spúa út í andrúmsloftið. Ég hef skrifað um málið margoft á þessum vettvangi - til dæmis hér, hér, hér, hér og hér svo eitthvað sé nefnt. Í tónspilaranum eru 15 viðtöl við lærða og leika, sérfræðinga og vísindamenn auk fréttaumfjöllunar. Til hægðarauka fyrir þá sem vilja hlusta merkti ég efnið A00 til A14 svo það raðast efst í spilarann. Ég hvet fólk eindregið til að hlusta - og horfa svo á þessar fréttir af RÚV í gær og fyrradag. Þarna er reyndar ekki fjallað um þá hættu sem mannfólkinu getur stafað af brennisteinsvetnismengun - og ég er ekki að tala um lyktmengun. Ætlar Árni að eitra fyrir okkur ofan á allt annað?

Fleira mætti tína til úr þessari litlu grein fjármálaráðherra en hér er hún. Misskil ég greinina kannski - eða þetta brot úr henni sem ég tók út? Og er Árni sá maður sem hefur efni á að hvetja til samheldni og samstarfs? Hefur hann sýnt sig vera verðugan fulltrúa almennings sem fólk ætti að flykkjast á bak við og sýna samstöðu?