Eva Joly í norska og sænska sjónvarpinu

Eva Joly var gestur Skavlans í norska og sænska sjónvarpinu í gærkvöldi. Þátturinn mun vera tekinn upp í Noregi en sendur út samtímis í báðum löndum. Mörgum er í fersku minni þegar Geir H. Haarde var gestur Skavlans í september og talaði þessa líka fínu norsku. Í þetta sinn tók ég upp sænska sjónvarpið því þar var texti sem ætti að hjálpa einhverjum - þótt sænskur sé. Eva Joly og Skavlan ræddu saman á móðurmáli beggja, norskunni.

Svt1 - Sænska sjónvarpið - Skavlan og Eva Joly - 6. nóvember 2009

 

Þeir ungu, þeir heimsku, þeir hræddu og þeir gráðugu

Ég rakst á þennan snilldarpistil eftir Jón Orm Halldórsson, dósent við HR. Pistillinn birtist í Fréttablaðinu 29. mars 2006 og heitir Ástin á gömlum skoðunum. Smellið þar til læsileg stærð fæst.

"Fjör á fjármálamarkaði"

Alltaf er gaman þegar maður rekst fyrir tilviljun á gömul skrif sem beinlínis vísa til ástandsins í dag. Hér skrifar Egill Helgason á Vísi.is og skrifin birtust í DV, að þessu sinni 2. mars 2006.

Vinir í banka eru vinir í raun

Um daginn hringdi maður mér nákominn í bankann sinn, Kaupþing, og bað um hækkun á yfirdrætti um heilar 100.000 krónur. Hann var með 200.000 fyrir en mikið lá við. Hann skuldar ekkert annað, hvorki þeim né öðrum - ekki krónu. Er í fastri vinnu og með hreint fjárhagsvottorð. Afgreiðslan fór þannig fram að þjónustufulltrúinn tók við beiðninni og um 2 tímum seinna fékk hann ópersónulegt sms - NEI. Hann ætlar að skipta um viðskiptabanka.

Í ljósi þess hvernig bankarnir koma fram við "óbreytta" viðskiptavini sem þurfa á þeim að halda er þetta hér hreint með ólíkindum. Getur verið að þetta sé rétt?

ESB-nefndin

Við hljótum að fá meiri upplýsingar um fólkið í sérstöku samningahópunum. Kynjaskiptingin ef á heldina er litið virðist nokkuð jöfn og rétt að fagna því. Smellið þar til læsileg stærð fæst.

"Geta ekki hætt að ljúga og stela"

Mér varð bumbult þegar ég sá þetta. Nú þyrfti að grafa upp sundurliðun á kostnaðarliðnum "sérfræðiráðgjöf" hjá bönkunum. "Þessir sömu menn sitja enn við kjötkatlana í bönkunum og virðast ekki geta hætt að ljúga og stela". Svo er spurning hver græðir á laxveiðileyfunum.

Fréttir Stöðvar 2 - 5. nóvember 2009

Þetta var í Tíufréttum RÚV áðan og mér fannst það kallast hressilega á við hina fréttina. Hvað ætli laxveiðiferðir sumarsins hefðu fætt margar fjölskyldur og hve lengi? Viljum við svona þjóðfélag?

Tíufréttir RÚV 5. nóvember 2009

 

Kreppan og kunningjaþjóðfélagið

Sigrún Davíðsdóttir hélt erindi um Kreppuna og kunningjaþjóðfélagið á Hádegisfyrirlestri Sagnfræðingafélags Íslands í Þjóðminjasafninu í gær. Hægt er að hlusta á erindi Sigrúnar hér, og lesa útdrátt mbl.is hér, en ég gerði eigin útgáfu af erindinu í þessu formi:

 

Sigrún er löngu kunn af ýmsum störfum og undanfarið hefur hún verið með stórfína pistla í Speglinum á Ríkisútvarpinu sem alla má lesa og hlusta á hér, sem og frábærar fréttaskýringar á Eyjunni hér. Hún hefur líka verið gestur í Silfri Egils og við skulum rifja upp þátt hennar þar undanfarið ár.

Silfur Egils 14. desember 2008

 

 Silfur Egils 8. febrúar 2009

 

Silfur Egils 22. febrúar 2009

 

Silfur Egils 1. nóvember 2009

 

Rödd og raddleysi almennings

Hvað veldur því að almenningur á Íslandi hefur ekki hafið upp raust sína að neinu marki fyrr en nú? Ekki veitt stjórnvöldum hverju sinni nauðsynlegt aðhald, látið sér nægja að kjósa á fjögurra ára fresti, yppt öxlum þegar stjórnmálamenn svíkja kosningaloforð og ganga á bak orða sinna og sagt: "Þetta er bara svona" eða "þetta kusum við yfir okkur". Fólk hefur látið sukk með almannafé og spillingu yfir sig ganga þegjandi og hljóðalaust svo áratugum skiptir og ekki einu sinni refsað stjórnmálamönnum og -flokkum þegar það hafði þó tækifæri til.

Vantaði þennan vettvang fyrir fólk til að tjá sig sem undanfarið ár hefur blómstrað á netinu? Ég held að það sé nú ekki eina skýringin þótt hún vegi talsvert þungt. Velmegun hefur gert okkur löt og gagnrýnislaus, auk þess sem yfirvöld hafa alltaf verið dugleg við að kveða niður gagnrýnisraddir, haft til þess tækifæri og vettvang og sagt fólki að mótmæla eða samþykkja gjörninga þeirra með atkvæðinu eftir X mörg ár - fullviss um gullfiskaminni kjósenda. Þannig hafa yfirvöld getað farið sínu fram án teljandi fyrirstöðu.

Fjölmiðlar hafa líka spilað stórt hlutverk í gagnrýnisleysinu með því að krefjast ekki skýrari svara ráðamanna eða ganga á eftir málum og krefjast rökstuðnings og sannana. Hve oft hefur maður ekki séð blaða- eða fréttamenn taka viðtöl við ráðherra eða alþingismenn um mál sem augljóst er að fréttamaðurinn veit ekkert um og hefur ekki hundsvit á. Þar er jafnvel kornungt fólk á ferðinni, reynslulaust sem hefur hvorki þekkingu né burði til að ræða við þaulreynda stjórnmálamenn sem eru vanir að geta stungið upp í fólk með einföldum frösum. Enda er veruleiki íslenskra blaða- og fréttamanna sá, að þeir fá hvorki tíma né tækifæri til að kafa ofan í mál og gera þeim almennileg skil. Hvað þá að fylgja þeim eftir.

Þó er vert að geta þáttar Egils Helgasonar í að veita almenningi rödd í Silfrinu sínu á RÚV eftir hrun. Hann er einn af allt of fáum fjölmiðlamönnum sem hefur lagt sig fram við að bjóða hinum almenna borgara að tjá sig í ljósvakamiðlum sem eru því miður allt of einokaðir af stjórnmálamönnum og þeirra skotgrafahernaði. Svo er ég líka með pistla á Morgunvakt Rásar 2 - ef einhver skyldi hafa misst af því. 

Það er líka athyglisvert að skoða viðbrögð fólks við því þegar "maðurinn af götunni" tekur sig til og gerir eitthvað - segir eitthvað - mótmælir - eða hefur frumkvæði að einhverju sem hingað til hefur talist til verkefna sérstakra hópa í þjóðfélaginu. Það eru kannski stjórnmálamenn, fjölmiðlafólk eða einhverjir aðrir sem "eiga" sviðið og fólk er því ekki vant að almennir borgarar láti sig nokkru skipta hvað þar fer fram. Og mér virðist eins og fólki finnist að manni komi þetta bara ekki við - jafnvel þótt málefnin snerti líf okkar og framtíð afkomenda okkar. Undarlegt.

Gott dæmi um slíkt er bréfið sem nokkrir borgarar sendu til framkvæmdastjóra Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og ég fjallaði um hér. Sagt var frá því samdægurs í nokkrum netmiðlum en síðan ekki söguna meir. Hvorki Fréttablaðið né Morgunblaðið minntust á þetta framtak í dag, hvorug sjónvarpsstöðin flutti fréttir af málinu og ég hef ekki orðið vör við að fjallað hafi verið um framtakið á útvarpsstöðvunum. Af hverju skil ég ekki. Ég veit ekki til þess að þetta hafi verið gert í öðrum löndum þar sem AGS hefur haft viðkomu með sín umdeildu vinnubrögð svo mögulega er þetta í fyrsta sinn í sögunni sem hópur almennra borgara hefur beðið um fund með framkvæmdastjóra AGS.

Svo eru það viðbrögð hins almenna borgara við bréfinu. Sjá má sýnishorn við færsluna mína hér. "Það heimskulegasta sem ég hef lesið lengi" segir einn og líkir þessu við för framsóknarmanna til Noregs. Gerir ekki greinarmun á alþingismönnum og almenningi. Einn lesandi hefði heldur viljað að hópurinn skrifaði útrásardólgunum. Annar spyr hvort þetta sé "einhvers konar sjálfskipuð, ný ríkisstjórn". Enn annar virðist ekki hafa hugmynd um hvers konar fyrirbæri AGS er og heldur að sjóðurinn sé eins og notalegur tilsjónarmaður sem vilji okkur allt hið besta. Athyglisverð viðbrögð við frumkvæði almennra borgara sem láta sér ekki nægja þær skýringar sem þeim eru gefnar af valdhöfum. Í umfjöllun Eyjunnar má líka sjá viðbrögð fólks og athugasemdir. Mjög fróðleg lesning.

Þetta er orðinn ansi langur formáli að erindinu, sem er að vekja athygli á frumkvæði Gunnars Sigurðssonar, Lilju Skaftadóttur, Herberts Sveinbjörnssonar, Heiðu B. Heiðarsdóttur og fleiri sem vinna að athyglisverðri heimildamynd um efnahagsundrið á Íslandi og hrun þess. Myndin er gott dæmi um hverju venjulegt fólk - almenningur - getur áorkað með hugviti, dugnaði, samvinnu og hugsjón. Framtakið ætti að vera öðrum fyrirmynd og hvatning til að láta til sín taka á einhvern hátt. Taka þátt í að kryfja orsakir ástandsins og afleiðingar þess, sem og að móta framtíð okkar sjálfra og afkomenda okkar. Það er tími til kominn að hinn almenni borgari á Íslandi geri sér grein fyrir því hvers hann er megnugur - og að sameinuð sigrum við, hvað sem við er að etja.

Kastljós 3. nóvember 2009

Ég skrifaði pistil í byrjun ágúst um gerð myndarinnar og birti þar úrklippur úr viðtali Gunnars Sigurðssonar við þingmann breska Verkamannaflokksins, Austin Mitchell. Set það hér með til upprifjunar en tek fram að ég hef ekki hugmynd um hvað úr viðtalinu verður notað í myndinni - ef eitthvað.

Viðtalsbrot - Austin Mithcell, þingmaður breska Verkamannaflokksins

 

Að lokum er hér stikla fyrir myndina fyrir fólk sem vill dreifa henni

 

Dönum kennt - Dönum bent

Ég rakst á þetta í grúski - og það er frá 10. mars 2006! Þá þegar voru farnar að koma fram efasemdir um íslenskt efnahagslíf. Íslensku auðjöfrunum fannst rétt að upplýsa Dani um sannleikann - þ.e. þeirra sannleika sem við vitum nú að var byggður á sandi. Smellið þar til læsileg stærð fæst.

Í sama blaði sá ég þessa frétt um hugmyndir starfshóps um hugsanleg áföll í íslensku fjármálalífi. Þar var talið æskilegt að FME hefði vald til að víkja frá stjórnum, bankastjórum eða framkvæmdastjórum fjármálafyrirtækja. Þær hugmyndir urðu ekki að veruleika fyrr en um seinan - og reyndar ekki búið að skipta út nógu rækilega ennþá. Guðjón Rúnarsson var nefndur til sögunnar hér - og hann stýrir ennþá sömu samtökum, sem nú heita Samtök fjármálafyrirtækja. Smellið til að stækka.

Borgarabréf til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins

Hópur áhyggjufullra Íslendinga skrifaði bréf til framkvæmdastjóra Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, Dominique Strauss-Kahn, og fór fram á fund með honum til að fá skýr svör við ýmsum spurningum sem brenna á almenningi á Íslandi. Hópnum finnst ekki nóg að lágt settir starfsmenn sjóðsins, s.s. svokallaður "landstjóri" AGS á Íslandi, svari eða svari ekki eftir atvikum þeim spurningum sem upp koma hverju sinni og að sjóðurinn hafi sína hentisemi með framtíð þjóðarinnar og komandi kynslóða.

Hér er íslensk útgáfa bréfsins, en ensk útgáfa var send Strauss-Kahn bæði í tölvupósti og með UPS/DHL hraðsendingu fyrr í dag.

*************************************************

Reykjavík, 2. nóvember 2009

Hr. Dominique Strauss Kahn
framkvæmdastjóri
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
Washington, D.C., 20431
U.S.A.

Ágæti Strauss Kahn,

Íslenska þjóðin stendur nú frammi fyrir miklum erfiðleikum. Þeir erfiðleikar orsakast að hluta til vegna alheimskreppunnar. Ástæðan fyrir stærð vandamálsins á Íslandi er sú að íslenskir bankar, sem voru einkavæddir m.a. í samræmi við stefnu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins snemma á þessari öld, tefldu allt of djarft. Mjög ámælisvert er að þessi þróun hafi átt sér stað án þess að íslensk stjórnvöld hafi gripið í taumana. Í kjölfar bankahrunsins leituðu íslensk stjórnvöld til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um aðstoð í október 2008.

Við, undirrituð, teljum vafa undirorpið að sú samvinna sem Ísland hefur tekið upp við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn sé íslenskri þjóð til hagsbóta og viljum fá úr því skorið. Það er að renna upp fyrir okkur að stefna sjóðsins er öðru fremur að skuldsetja íslensku þjóðina til að gæta hagsmuna fjármagnseigenda. Ábyrgð Íslendinga er mikil og það er okkar að koma í veg fyrir að komandi kynslóðir verði skuldsettar með þeim hætti að þær geti ekki staðið í skilum. Sem almennir borgarar á Íslandi förum við fram á skýr svör.

Skoðanakannanir sýna að meirihluti íslensku þjóðarinnar er andvígur frekara samstarfi við AGS. Þarna vegur þyngst sú staðreynd að AGS stillti íslenskum stjórnvöldum upp við vegg í Icesave-deilunni við Breta og Hollendinga. Það er óásættanlegt að alþjóðastofnun hagi sér á slíkan hátt, enda hefur þetta rúið sjóðinn því trausti sem hann hafði á Íslandi.

Þar sem hagsmunir heillar þjóðar og afkomenda okkar eru í húfi, förum við hér með fram á fund með þér, framkvæmdastjóra sjóðsins. Við viljum ræða við þig efnahagsáætlun AGS og fá skýringar á einstökum þáttum hennar. Við munum leggja fram rökstudda gagnrýni byggða á opinberum gögnum. Fundurinn getur farið fram í Reykjavík eða Washington eða annars staðar ef það hentar. Afar brýnt er að fundurinn fari fram sem allra fyrst og eigi síðar en 15. desember 2009.

Við, sem undir þetta bréf ritum, erum almennir borgarar á Íslandi. Við erum á öllum aldri, af báðum kynjum og styðjum mismunandi stjórnmálaflokka. Eftir efnahagshrunið sem varð sl. haust stóðum við fyrir opnum borgarafundum þar sem ráðherrar og þingmenn hafa mætt og svarað spurningum almennings milliliðalaust. Við teljum það heiður fyrir þig, framkvæmdastjóra AGS, að feta í fótspor fulltrúa elsta þjóðþings veraldar, Alþingis, og eiga með okkur opinn og heiðarlegan fund.

Agnar Kr. Þorsteinsson sérfræðingur í tölvuþjónustu atvinnulaus
Ásta Hafberg, verkefnastjóri Markaðsstofu Austurlands
Elías Pétursson, framkvæmdastjóri
Einar Már Guðmundsson, rithöfundur
Guðmundur Andri Skúlason, vélstjóri
Gunnar Skúli Ármannsson, læknir
Gunnar Sigurðsson, leikstjóri
Halla Gunnarsdóttir, alþjóðastjórnmálafræðingur
Haraldur L. Haraldsson, hagfræðingur
Heiða B. Heiðarsdóttir
Helga Þórðardóttir, kennari
Herbert Sveinbjörnsson, kvikmyndargerðarmaður
Lára Hanna Einarsdóttir, þýðandi og leiðsögumaður
Lilja Mósesdóttir, alþingismaður
Ólafur Arnarson, rithöfundur og Pressupenni

**********************************************************

Hér er enska útgáfan af bréfinu.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Borgarabréf til Strauss-Kahn hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum